"Bosna i Hercegovina ne uspijeva implementirati reforme koje će garantirati više ekonomskih sloboda njenim građanima. Dok su Hrvatska i Srbija unaprijedile vlastite ekonomske slobode u odnosu na 2010. godinu, stanje u Bosni i Hercegovini ostaje nepromijenjeno. Osnovni nedostaci u vezi ekonomskih sloboda odnose se na vladavinu prava, što je ujedno i uobičajeni problem za ostale, bivše centralno-planske ekonomije regiona. Međutim, Bosna i Hercegovina u ovoj oblasti ima najgore ocjene u odnosu na ostale zemlje bivše Jugoslavije. Shodno navedenom, javljaju se negativni uticaji na ekonomski rast, direktne strane investicije i stopu nezaposlenosti", objašnjava Tanja Porčnik, viša saradnica Fraser Instituta.
Bosna i Hercegovina najgore ocjene ostvaruje u oblasti vladavine prava, veličine države i regulacija.
"Upravo su navedene oblast bile fokus, sada vidimo, neuspješne reformske agende. Zbog toga bilo kakvi budući reformski napori moraju imati fokus na navedene oblasti, ali sa većom stopom realizacije konkretnih mjera za unapređenje stanja. U tom kontekstu, moram navesti da udruženje “Multi” dovodi stručnjake iz Fraser Instituta, a kako bi 28. novembra ove godine u Sarajevu razgovarali sa političkim zvaničnicima i predstavnicima ekonomske struke. Cilj nam je da barem za par mjesta poboljšamo poziciju naše zemlje u okviru ovog izvještaja”, navodi Admir Čavalić, direktor udruženja Multi iz Tuzle.
Rezultati ovogodišnjeg izvještaja Ekonomske slobode svijeta Hong Kong i Singapur i ove godine drže vodeće mjesto o pitanju ekonomskih sloboda. Među vodećih deset zemalja su Novi Zeland, Švicarska, Sjedinjene Američke Države, Irska, Velika Britanija, Kanada, Australija i Mauritanija.
Najgore ocjenjene zemlje su: Irak, Republika Kongo, Egipat, Sirija, Demokratska Republika Kongo, Angola, Alžir, Sudan, Libija i na kraju Venecuela. Neke od despotskih zemalja poput Sjeverne Koreje i Kube nisu bile predmet izvještaja shodno nedostatku podataka.
Shodno rezultatima istraživanja koja su objavljena u nekim od vodećih naučnih časopisa svijeta, ljudi koji žive u zemljama sa većim stepenom ekonomskih sloboda, uživaju u većem prosperitetu, političkim i ličnim slobodama, te žive duže. Tako prvi kvartil kojeg čine zemlje sa najvećim ekonomskim slobodama, ima u prosjeku BDP po glavi stanovnika od 36.770 dolara. Komparacije radi, zadnji kvartil ima BDP po glavi stanovnika od 6.140 dolara. Slično tome, ekonomske slobode smanjuju siromaštvo. Prvi kvartil zemalja ima samo 1,8% populacije u apsolutnom siromaštvu (1,9 dolara dnevno), dok zadnji kvartil, u prosjeku ima 27,2% apsolutno siromašnih. Slični odnosi vrijede za broj mrtvorođene djece, prosječan životni vijek i druge indikatore kvalitete života.
Bosna i Hercegovina u okviru izvještaja Ekonomske slobode svijeta
Bosna i Hercegovina ima sljedeće ocjene u ključnim komponentama ekonomskih sloboda:
• Veličina države: 5,63 (u odnosu na 5,73 od prošle godine) • Pravni sistem i vlasnička prava: 4,19 (u odnosu na 4,13)
• Pristup čvrstoj valuti: 8,31 (u odnosu na 8,32) • Sloboda međunarodne trgovine: 7,84 (u odnosu na 7,78) • Regulacija kredita, rada i biznisa: 7,50 (u odnosu na 7,41)
O izvještaju
Izvještaj Ekonomske slobode svijeta mjeri stepen političke i institucionalne podrške ekonomskim slobodama jedne zemlje. Ovogodišnji izvještaj je obuhvatio 162 zemlje i teritorije i bazira se na podacima iz 2017. godine. Izvještaj je pripremljen od strane James Gwartney, Univerzitet Florida; Robert A. Lawson i Ryan Murphy, Južni metodistički univerzitet, i Joshua Hall, Univerzitet Zapadne Virdžinije.
Fraser Institut izdaje izvještaj Ekonomske slobode svijeta u kooperaciji sa Economic Freedom Network, koju čini grupa nezavisnih istraživačkih i obrazovnih institucija u gotovo 100 zemalja svijeta. Riječ je o globalnom instrument za mjerenje ekonomskih sloboda, sa fokusom na pet različitih oblasti: veličina države; pravni sistem i vlasnička prava, pristup čvrstoj valuti, slobodu međunarodne trgovine i regulaciju kredita, rada i biznisa.
