Jelisejski ugovor
11

Njemačka i Francuska ostaju rivali 60 godina nakon što su dogovorili "evropsko jedinstvo"

Irmana Mujezin
60 godina od potpisivanja Jelisejskog ugovora
60 godina od potpisivanja Jelisejskog ugovora
Danas, 22. Januara Pariz i Berlin slave 60. godišnjicu Jelisejskog sporazuma, sporazuma o partnerstvu između Njemačke i Francuske kojim su riješeni svi nesporazumi između dvije zemlje i postavljeni temelji evropskog jedinstva.
  1. januara 1963. godine Jelisejski sporazum su potpisali francuski predsjednik Charles de Gaulle i njemački kancelar Konrad Adenauer.

Njemačka i Francuska iza sebe imaju cijeli historijat sukoba koji se završava sa krajem Drugog svjetskog rata. Jelisejski sporazum je bio jedan od temelja formiranja prvo Zajednice željeza i uglja, kasnije Evropske ekonomske zajednice, pa nakon Mahstrihtskog ugovora to je kulminiralo u Evropsku uniju. I danas temelji EU počivaju na saradnji te dvije zemlje.

Ali danas, 60 godina nakon potpisivanja historijskog sporazuma, vidimo brojna neslaganja između te dvije zemlje i različiti pogledi na određena politička pitanja Evropske unije.

"Nakon početka rata u Ukrajini do izražaja su došle određene razlike u stavovima između Francuske i Njemačke. Ono što je specifično da se ove dvije zemlje, a naročito Francuska, zalažu da bi Evropa trebala imati nešto neovisniju politiku od SAD-a. Međutim, zbog limitiranih kapaciteta vremenom se pokazalo da ni jedna ni druga zemlja nemaju vojne i ekonomske sigurnosne kapacitete da nastupaju nezavisno od SAD-a. Posebno su pokazale da ni jedna ni druga zemlja nemaju pretjeranu volju da adekvatno odgovore na rusku agresiju u Ukrajini. Svakako saradnja se nije poremetila, zdravi rivalitet je nastavljen, ali došlo je ipak do izražaja razlika u stavovima", rekao je za Klix.ba Jahja Muhasilović, vanjskopolitički analitičar.

Važna je činjenica da je Francuska bivša kolonijalna zemlja koja još uvijek ima veliki utjecaj na svoje bivše kolonijalne posjede. Danas Francuska kontroliše monetarnu politiku u preko 30 afričkih zemalja. Ta razlika između Njemačke i Francuske stvara razliku i u pogledu dvije zemlje na Evropsku uniju danas.

"Kapaciteti i potrebe Njemačke su mnogo veće od njenih granica. Stoga je ona više orijentisana prema Evropi za razliku od Francuske, koja je orijentisana i prema Evropi, ali i prema bivšim kolonijalnim zemljama", rekao je Muhasilović.

Ipak, suštinskim problemom između Francuske i Njemačke može se smatrati različit pristup generalnim evropskim pitanjima, a razlog toga je što te dvije zemlje jedna u drugoj vide rivale.

“I jedna i druga zemlja imaju pretenzije, naročito Francuska nakon što je Merkel sišla sa vlasti u Njemačkoj i kada je u Francusku došao Macron. Tada su porasle ambicije. Francuska je počela smatrati da može postati osa oko koje će se EU okupiti. Ali Njemačka u tom smislu zbog svojih ekonomskih kapaciteta, koje nadilaze francuske, ipak se nametnula kao u najmanju ruku ekonomski nosilac i ekonomska osovina Evropske unije. Apetiti i ambicije dvije zemlje zapravo suštinski razlog zašto nekada dolazi do izražaja njihov rivalitet”, rekao je Muhasilović.

Ipak, bez obzira na rivalstvo i brojne nesuglasice, i dalje vidimo saradnju Francuske i Njemačke, pronalaženje kompromisa i razvoj odnosa.