Od Afrodite i Aleksandra Velikog do mozaika "Ciganke": Šta čuvaju fantastični muzeji Anadolije
Neprocjenjivo svjedočanstvo ljudskog postojanja u vidu arheološkog blaga čuva se u turskim muzejima, a samo sa nekim od njih upoznajte se u nastavku teksta.
Arheološki muzej Istanbula
Među najbogatije arheološke muzeje svijeta spada Istanbulski arheološki muzej smješten na teritoriji palače Topkapi. U njemu je više od milion artefakata civilizacija koje su se smjenjivale pod okriljem Osmanskog carstva.
U kompleksu muzeja nalaze se Brankhitove statue svetog puta Didyma-Milet od arhaičnog doba do kraja rimskog doba, statue Kore i Kurosa, kip lava iz mauzoleja Halikarnasa, glava Afrodite, portret Aleksandra Velikog, skulptura otkrivena u Afrodiziji, Efesu i Miletu - tri velika arheološka grada koja su dom velikih arheoloških iskopina koje je predvodio Osman Hamdi beg, osnivač muzeologije u Turskoj i prvi direktor muzeja u 19. vijeku.
Jedna od iskopina je i sakrofag Aleksandra, otkriven u nekropoli kralja Sidona tokom iskopavanja koje je vodio Osman Hamdi beg između 1887. i 1888.
Muzej Efesa
Efes je najpoznatiji drevni grad svijeta uvršten na listu UNESCO baštine. Grad je na svom vrhuncu bio prijestolnica rimske pokrajine Male Azije i jedna od najvećih komercijalnih luka antičkog svijeta.
Prema nekima autorima, u svojoj zlatnoj epohi Efes je predstavljao najveći trgovački centar čitave Azije. Njegovo područje bilo je neprekidno naseljeno oko 9.000 godina, stoga svjedoči helenističkom, rimskom, istočnorimskom, kneževskom i osmanskom dobu. Sve što se nalazi u Efesu može se obići šetnjom kroz njegove mermerom popločane ulice, oivičene ostacima znamenitih građevina.
Muzej Efesa jedan je od najvažnijih turskih muzeja sa zbirkom koja uključuje skulpture Artemide, Priaposa, Izide i egipatskog svećenika, kao i statue Erosa s delfinima i Erosa sa zečevima, biste Erosa i Sokrata, te prikazi drugih mitoloških bogova.
Arheološko nalazište u Efesu odnedavno je na programu iskopavanja, restauracije i renoviranja u okviru projekta "Naslijeđe do budućnosti: Vječni Efes". Osim toga, novootvoreni "Ephesus Digital Experience Museum" nudi posjetiteljima priliku da zavire u digitalni svijet antike.
Muzej anatolskih civilizacija
Ankara je dom Muzeja anatolskih civilizacija, smještenog u dvije osmanske zgrade u blizini zamka u Ankari. Muzejski kompleks, proglašen za "Muzej godine u Evropi" 1997. godine, hronološki izlaže artefakte civilizacija koje su do danas prošle Anadolijom.
Zbirka muzeja obuhvata niz perioda, od Hetita do Frigijaca, jedne od najvećih civilizacija Anadolije, i uključuje artefakte iz paleolita, halkolita i antičkog bronzanog doba, asirskih trgovačkih kolonija, starog hetitskog carskog doba, kao i Frigijskog Kraljevstva, Kasnog Hetitskog Kraljevstva i Urartskog Kraljevstva.
U muzeju su izložene i iskopine iz Gordiona, starog grada koji je nedavno registrovan kao 21. mjesto turske baštine na UNESCO-voj listi svjetske baštine. S ovakvim naslijeđem, muzej se smatra najznačanijom kulturnom institucijom Evrope.
Muzej Antalije
Jedan od najvećih muzeja u Turskoj nalazi se u Antaliji, posvećen kulturama koje su postojale unutar granica Antalije: Likiji, Pamfiliji i Pizidiji. Zbirka muzeja uključuje niz artefakata koji su vraćeni u Tursku iz inostranstva.
Ukupno 12 artefakata, uključujući statuu Septimija Severa iz drevnog grada Bubona, dvije glave kipova iz Pergea i boginju majke iz Çatalhöyüka, vraćene iz SAD-a ranije ove godine, sada se mogu vidjeti u njihovoj domovini - na adresi Muzej Antalije.
Muzej ove godine slavi 100 godina postojanja. Njegovi predmeti svjedoče historijskim događajima uključujući i period kada su Italijani nakon Prvog svjetskog rata okupirali grad. Zbog tadašnje inicijative da se pojedini artefakti koji su bili na otvorenom u Antaliji prebace u konzulat Italije, gimnazijski nastavnik u Antaliji Suleyman Fikri Erten započeo je aktivnosti na osnivanju muzeja. Prikupio je nekoliko artefakata i počeo s pravljenjem muzejske kolekcije.
Muzej je nekoliko puta izmješten, a 1972. je smješten u zgradu u Ulici Konyaalti, u kojoj se nalazi i danas na 30.000 kvadratnih metara. Među izloženim predmetima su i oni pronađeni tokom ilegalnih iskopavanja na nekoliko lokacija i prokrijumčareni u inostranstvo, a koji su potom naporima Ministarstava za kulturu i turizam te vanjskih poslova, vraćeni u zemlju. Takvi su statua Herkulesa, fragment figure bika, fragmenti sarkofaga Herkulesa i drugi. Muzej Antalije je 1988. proglašen "Muzejem Vijeća Evrope".
Muzej mozaika Zeugma
Muzej mozaika Zeugma nalazi se u Gaziantepu. Prostire se na oko 30.000 kvadratnih metara duž kojih su izloženi antički mozaici među kojima su "Posejdon", "Ciganka" i "Dioniz".
Mozaik "Ciganke" je svjetski poznat zbog posebne tehnike njegove izrade koja čini da oči djevojke sa mozaika prate posmatrača s koje god tačke je posmatra. U muzeju su i kipovi rimskih božanstava te rimske fontane iz vila Zeugme na obalama Eufrata.
Zeugma je antički grad smješten na Eufratu odakle su tokom arheoloških iskopavanja 1980-tih godina prošlog stoljeća pronađeni mozaici koji su se koristili za ukrašavanje gradskih puteva, vila i dvorišta.
Jesen na jugoistoku Anadolije donosi ugodnije temperature u odnosu na ljeto, stoga je vrijeme idealno za putovanje turskim muzejima.
