Ovo su neke od najljepših džamija u Sarajevu, za ramazan zrače posebnom energijom

Tačno u 18:06 sati jučer, sa sarajevske Žute tabije tradicionalno je zapucao top, čime je u Sarajevu ozvaničen početak svetog mjeseca ramazana.

U ovom, devetom mjesecu hidžretskog lunarnog kalendara, izvršava se ibadet posta, koji podrazumijeva suzdržavanje od jela, pića, ružnog govora, ali i ružnih djela. Međutim, ono po čemu se ramazan još odlikuje je i to što je u njemu započelo objavljivanje Kur'ana, posljednje Božije objave, a to znači da će brojne džamije upriličiti posebne programe te učenje ramazanske mukabele.

Mukabela, podsjetimo, predstavlja zajedničko čitanje Kur'ana tokom mjeseca ramazana i to na način da se svakog dana prouči 20 stranica koje predstavljaju jedan džuz ili odlomak. Održavaju se uglavnom prije ili poslije ikindija namaza.

Bez obzira jeste li stanovnik Sarajeva ili neko ko će u naš grad doći u posjetu, vrijedi spomenuti neke od najljepših i najistaknutijih džamija, koje su simbol našeg grada, a koje će tokom ramazana zračiti posebnom energijom.

Upravo ta energija i prisustvo mira, nešto je što ujedinjuje i ljude drugih vjera i nacionalnosti. Najbolji pokazatelji toga je taj što ćete ispred harema džamija, naročito onih u centru grada, tokom molitve često moći vidjeti i strance, koji se znaju zaustaviti te nijemo i s istinskim divljenjem promatrati običaje islamske kulture i tradicije.

Gazi Husrev-begova džamija

Nezaobilazna, bilo da ste došli u staru jezgru grada ili općenito u Sarajevo, Gazi Husrev-begova džamija jedan je od najznačajnijih spomenika sakralne islamske arhitekture na Balkanu.

Izgrađena je 1531. godine i nalazi se u ulici Sarači, a tokom mjeseca ramazana, poznata je po mukabelama, koje se usljed lijepih vremenskih prilika održavaju i u njenom prostranom haremu, preplavljenom vjernicima. Molitva se tada čuje duž jedne od najpoznatijih i najprometnijih ulica Sarajeva te je pored ove džamije nemoguće bar na trenutak ne zastati.

Ova građevina je zadužbina Gazi Husrev-bega, vladara bosanskog Sandžaka, a podaci govore da ju je projektovao mimar Adžem Esir Ali, Perzijanac iz Tabriza, koji je bio glavni arhitekta Carigrada. Njen interijer zrači nesvakidašnjom ljepotom i umjetnošću, a na mjestu današnjeg šadrvana s kupolom, nekada je stajao bunar.

U 16. vijeku kada je izgrađena, Gazi Husrev-begova džamija je predstavljala objekat od izuzetne važnosti za urbani razvoj Sarajeva i jedan je od najznačajnijih objekata iz bogate ostavštine Gazi Husrev-bega, a pojedini podaci govore i da je prva u svijetu koja je dobila električno osvjetljenje 1898. godine. Godine 2004. proglašena je Nacionalnim spomenikom naše zemlje.

Careva džamija

Jedna od najljepših i prvih džamija koje su izgrađene u Bosni i Hercegovini te prva džamija u Sarajevu, jeste Careva džamija.

Ova fascinantna građevina nalazi u starom dijelu grada, ali sa lijeve obale rijeke Miljacke. Krasi je osmanska arhitektura te osmougaona munara i šerefe ("balkon") pokriven stalaktitima, koji predstavljaju jednu od najljepših starih munara u Bosni i Hercegovini.

Prvobitna džamija izgrađena je sredinom 15. vijeka, tačnije 1462. godine, a to je omogućio i finansirao osnivač grada Sarajeva Isa Beg Isaković. Džamija ima dugu i fascinantnu historiju. Izgorjela je 1480. godine, da bi se u današnjem obliku ponovo izgradila 1566. godine, što je finansirao 10. po redu sultan Osmanlijskog carstva Sulejman veličanstveni, kome je džamija i posvećena.

Kroz historiju džamija je dograđivana i renovirana. Zbog svog harema te bogatog ramazanskog programa, gdje između ostalog spadaju i mukabele, jedan je od najčešćih izbora vjernika tokom ovog svetog mjeseca. Također, izbor je mnogih mladenaca za vjenčanje po šerijatskom obredu.

Poznata je još i kao Hatibova, Stara sultan Mehmedova, Stara-Atik te Gazi sultan Fatih Mehmed-hanova džamija, a godine 2004. proglašena je nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.

Bakr-babina džamija

Na lijevoj strani obale rijeke Miljacke, a u neposrednoj blizini Careve džamije, nalazi se još jedan zadivljujući vjerski objekat, a riječ je o Bakr-babinoj džamiji.

Ona je smještena pored arheološkog parka Atmejdan i njegove šetnice te je nemoguće ne primijetiti je ukoliko budete prolazili ovim, mirnijim, dijelom grada.

Džamiju je sagradio sarajevski trgovac hadži Alija Bakr-baba 1544. godine na Atmejdanu, a u tom periodu bila je jedna od najljepših i najvećih sarajevskih džamija sa kamenom munarom.

Ipak, Bakr-babina džamija imala je svoje uspone i padove. Godine 1697. u potpunosti je izgorjela, da bi je 1700. obnovio stanovnik ove mahale, hadži Mehmed Medbesarović. Također, nakon austrougarske okupacije bila je pretvorena u vojno skladište, a zatim i porušena 1895. godine.

Obnovljena je i svečano otvorena 27. juna 2011. godine, a u njenom kompleksu nalazili su se i medresa hadži Ismaila ef. Misrije, kutubhana (biblioteka) Abdullaha ef. Kantamirije, kao i česme uz Bakr-babinu džamiju.

Dio arheološkog područja Atmejdan u Sarajevu, također je proglašeno Nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine i to 2005. godine.

Baščaršijska džamija

Baščaršijska džamija, odnosno džamija Havadže Duraka se nalazi u samom centru Baščaršije u Sarajevu, a ugledati ćete je bilo da se spuštate naniže od Sebilja ili idete ka njemu od Sarača, Trgovki ili Bravadžiluka - nekih od najpoznatijih ulica stare jezgre grada.

Džamiju je sagradio plemeniti vakif Durak davne 1528. godine i to u središtu tadašnjeg privrednog centra sarajevske čaršije.

Ova džamija bila je okosnica ekonomskog razvoja Baščaršije, a oko nje su se podizali dućani i zanatske radnje, što je slučaj i danas. Više dobrotvora, većinom trgovaca, pripisivalo je svoju ostavštinu održavanju vazova (propovijedi) u ovom vjerskom objektu.

Baščaršijska džamija je prvobitno imala drvеnu kupolu koja je izgorjela u požaru 1697. godine, nakon čega je izgrađena današnja verzija. Rekonstruisana je nekoliko puta, a posljednji put je, nakon obnavljanja, a zatim i odgađanja otvorenja zbog pandemije, svečano otvorila svoja vrata 2021. godine, čemu je prisustvovao i turski predsjednik Recep Tayyip Erdogan.

Džamija je proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine 2006. godine.

Džamija Muslihudina Čekrekčije

Ovu "skrivenu", ali prelijepu džamiju pronaći ćete u neposrednoj blizini Sebilja, ali i tramvajske stanice na Baščaršiji. Opasana dućanima, nalazi se u podnožju Kovača, centru stare trgovačke jezgre Sarajeva, koje je danas i česta destinacija turista i drugih posjetitelja našeg grada.

"Čekrekčinica", kako je odmilja nazivaju, je nastarija sačuvana potkupolna džamija u Sarajevu. Godine 1526. godine podigao je hadži Mustafa, u narodu poznat kao Muslihudin Čekrekčija.

U njenoj unutrašnjosti sačuvani su dijelovi autentične arabeske, a površine zidova prekrivene su ornamentima geometrijskog i biljnog porijekla. Historičar Hamdija Kreševljaković je ovaj objekt svrstao u graditeljsku školu mimara Hajrudina.

Zanimljivo je i to da je ovo jedina od tada 12 sarajevskih džamija koje nisu stradale prilikom pohoda Eugena Savojskog, ali i koje su mimoišli česti požari, karakteristični za davna doba.

Iako sa svoje prednje strane izgleda kao da ne raspolaže sa velikim prostorom, čim zakoračite u Čekrekčinicu shvatiti ćete da je to daleko od istine. Od 2004. godine važi za Nacionalni spomenik BiH.

Ali-pašina džamija

Itekako lijepe i značajne džamije imaju i u drugim dijelovima Sarajeva, a jedna od njih je Ali-pašina džamija, smještena na uglu raskrsnice Titove i ulice Hamze Hume.

Ova džamija sagrađena je 1560. godine, a uz nju teče Koševski potok, koji se ulijeva u rijeku Miljacku. Ako prolazite glavnom saobraćajnicom sigurno vam neće promaknuti, a njena ljepota do izražaja posebno dolazi na proljeće, kada se "probudi" behar.

Džamiju je osnovao budimski begler-beg Hadim Ali-paša. Objekat je podignut nakon njegove smrti, a turbe Ali-paše nalazi se u haremu džamije. Do 1939. godine tu se nalazio veći broj nišana, međutim danas je većina tog prostora park.

Unutrašnjost Ali-pašine džamije je u umjetničkom nivou klasičnog stila osmanske arhitekture i predstavlja jednu od najbolje proporcionisanih džamija. Ona je, također, i jedna od sedam sarajevskih podkupolnih džamija iz njenog perioda nastanka.

Tokom rata pretrpjela je oštećenja nakon čega je restaurirana 2004. godine, a godinu dana poslije proglašena je Nacionalnim spomenikom BiH.

Džamija kralja Fahda

Još jedna od prelijepih džamija, koje vrijedi vidjeti u Sarajevu je Džamija kralja Fahda, koja se nalazi u naselju Alipašino Polje, B faza.

Ono po čemu je ova džamija specifična je to što je ona najveća džamija u Sarajevu, po kapacitetu, ali i jedan od najvećih vjerskih objekata na Balkanu. Svečano je otvorena 2000. godine, a njenu izgradnju finansirala je Saudijska Arabija.

Džamija kralja Fahda može primiti 850 ljudi u svom haremu, a 1.500 njih u svojoj unutrašnjosti, koja je nadasve prostrana, ali i zaista zadivljujuća te uređena u duhu osmanske arhitekture.

Odmah uz džamiju otvoren je i istoimeni Kulturni centar, koji pruža usluge iz različitih oblasti na polju edukacije.

Njegova uloga, osim one edukativne, je i promovisanje te očuvanje arapske kulture i tradicije koja se ogleda u raskošnoj ljepoti arapskog pisma izraženog kroz kaligrafsku umjetnost.

Bile su to samo neke od prelijepih džamija u Sarajevu. Naravno, u našem gradu ima ih još puno. Kako mahalskih, tako i onih smještenih u centar grada, malih i velikih, tradicionalnih i modernijih, novijih i onih iza kojih su decenije i decenije postojanja.

Bez obzira koju od njih posjetite, a neovisno od toga i u kojem svojstvu - vjernika ili osobe koja je radoznala, sigurno je da ćete osjetiti energiju koja zrači njenom unutrašnjosti.

Ovaj vjerski objekat je najvažnija institucija u islamu. Mjesto, gdje vjernici jačaju svoju pripadnost i odnos sa Bogom, ali i ono gdje osjećaj svetosti i poštovanja zamjenjuje brige i nevolje svakodnevnog života.