Arheološka otkrića Turske u 2024. godini: Od isklesane glave Zeusa do pečata starog 4.000 godina
Broj arheoloških projekata u Turskoj, koji je 2023. godine dosegao 720, porastao je na 765 u 2024. godini, a planovi su da u naredne dvije godine dostigne 800.
Godina 2024. poznata kao Zlatno doba arheologije, donijela je izuzetna otkrića širom Anadolije, a u nastavku pogledajte neka od najimpresivnijih arheoloških otkrića koja su obilježila ovaj period u Turskoj.
Pečat star 4.000 godina u Kütahyi
Prvi primjer cilindričnih pečata od fajansa iz perioda asirskih trgovačkih kolonija, koji su ranije otkriveni samo u glavnim trgovačkim centrima u središnjoj Anadoliji poput Kültepea i Acemhöyüka, pronađen je u zapadnoj Anadoliji na lokalitetu Tavşanlı u Kütahyi. Ovaj pečat, star oko 4.000 godina, ukazuje na postojanje novih trgovačkih ruta koje su povezivale istok i zapad Anadolije.
Minojski bodež u Antaliji
Tokom podvodnih iskopavanja u distriktu Kumluca u Antaliji, na dubini od 50 metara otkriven je bronzani bodež minojskog stila sa srebrnim zakovicama. Bodež, sačuvan ispod bakrenog ingota u obliku jastuka, do sada je bio poznat samo iz minojske civilizacije na ostrvu Krit.
Helenistička statua Hygieje i obojene statue Scile u Denizliju
Prošle godine, arheolozi su u antičkom gradu Laodikeia u Denizliju, na jugozapadu Turske, otkrili glavu statue Hygieje, poznate i kao božice zdravlja, staru 2.100 godina. Glava statue ima izuzetan značaj jer predstavlja vrhunski izrađeno djelo koje odražava oživljavanje klasične umjetnosti tokom kasnog helenističkog perioda i vladavine cara Augusta (27. p.n.e. - 14. n.e.).
U ovom antičkom gradu otkriven je i set prelijepih skulptura Scile koje datiraju iz istog perioda. Ove izvanredne skulpture su najraniji poznati primjerci helenističke umjetnosti. Njihova očuvana boja, estetska vrijednost i umjetnička kvaliteta čine ih jedinstvenim.
Ženska figurina stara 7.800 godina otkrivena u Izmiru
Tokom iskopavanja na lokalitetu Ulucak, Kemalpaşa u zapadnoj Turskoj, otkrivena je figurina žene koja datira iz 5.800 - 5.900. godine p.n.e. Zbog izraženih usta, arheolozi smatraju da ova figura predstavlja ženu koja je bila pripovjedačica.
Strijele iz Bitke kod Manzikerta u Muşu
Na lokalitetu Bitke kod Manzikerta u Muşu, gdje su Turci 1071. godine pobijedili Istočno Rimsko Carstvo, pronađeno je 39 strijela koje su pripadale vojskama Seldžuka i Istočnih Rimljana. Novčići s likom cara Romanosa IV Diogena, zarobljenog nakon poraza u bitci, pronađeni u istom arheološkom sloju, potvrđuju da su ove strijele korištene u slavnoj bitci.
Prvi Millefiori paneli u Antaliji
Na arheološkom lokalitetu luke Andriake, dijelu antičkog grada Myra u Demreu, pronađeni su dekorativni paneli izrađeni drevnom tehnikom "Millefiori". Ova tehnika, koja u prijevodu znači "hiljadu cvjetova", poznata je po stvaranju jedinstvenih cvjetnih uzoraka na staklu. Osim nekoliko manjih fragmenata, ovo je prvi put da su ovi luksuzni dekorativni materijali otkriveni u Turskoj.
Drevna lista za kupovinu namještaja u Hatayu
Dobro očuvana klinasta ploča iz bronzanog doba otkrivena je među ruševinama humke Aççana u Hatayu. Ploča napisana na drevnom akadskom jeziku, identificirana je kao lista za kupovinu namještaja, uključujući stolove, stolice i klupe, vjerovatno izdana od strane kralja.
Ovaj nalaz ukazuje na razvoj zanata izrade namještaja tokom bronzanog doba, kao i na prosperitet i bogatstvo Kraljevstva Mukish zahvaljujući njegovom strateškom položaju.
Skladište hrane u Karsu
Na lokalitetu Ani u Karsu, koji je pod zaštitom UNESCO-a, arheolozi su otkrili skladište hrane iz seldžučkog perioda (11. - 12. stoljeće). Prostorija sadrži osam velikih stožastih ćupova, visokih približno 1,5 metara, s promjerom otvora od 50 cm. Uz ove ćupove, pronađen je i fragment zdjele s motivom pauna, simbola raja u srednjovjekovnoj mitologiji, koji privlači posebnu pažnju.
Urartanski vojni artefakti u Vanu
Tokom iskopavanja tvrđave Ayanis u okrugu Tuşba, Van, otkriveni su značajni primjeri urartanske metalurgije. U hramu posvećenom Haldiu, jednom od najvažnijih božanstava Kraljevstva Urartu, pronađena su tri bronzana štita iz 7. stoljeća prije nove ere, kaciga s religijskim motivima i velika posuda.
Antička glava Zeusa u Aydınu
Tokom iskopavanja u antičkom gradu Aphrodisias (Aydın), otkrivena je glava Zeusa isklesana u reljefu kao dio arhitektonske konzole. Ovaj artefakt, izrađen iz jednog komada Afrodisijskog mramora, potječe iz 2. i 3. stoljeća nove ere. Detaljna obrada kose i brade ukazuje na majstorstvo lokalne radionice skulptura.
Poljoprivredno blago u Kahramanmaraşu
Arheolozi na lokalitetu Yassı Höyük u distriktu Afşin, Kahramanmaraş, otkrili su izvanredno poljoprivredno blago u silosnoj jami: gotovo 21 kilogram ugljenisanih leblebija, dvije različite vrste pšenice, sjemenke kajsije, suho grožđe i bijeli luk. Ovo otkriće pruža uvid u drevne poljoprivredne prakse regije.
Posebno je značajno otkriće bijelog luka, koji se može povezati s uzgojem čuvenog Afsin Kocovası bijelog luka sa geografskom oznakom. Pronalazak različitih plodova i žitarica u istoj jami sugerira da je, osim za skladištenje, jama možda služila i kao dio rituala ili obreda.
Prvi prikaz pokreta životinje u Şanlıurfi
Karahantepe, značajno neolitičko nalazište iskopano u sklopu projekta Stone Hills u Şanlıurfi, privuklo je pažnju 2023. godine otkrićem prvog prikaza životinje u pokretu. Arheolozi su na lokalitetu otkrili uklesanu figuru divljeg magarca u trku na kamenoj ploči. Figura se ističe svojom dinamičnom formom, koja odražava umjetničke vještine tog perioda.
Lokalitet je ranije postao poznat otkrićem najveće ljudske statue svog vremena - impresivne figure visoke 2,45 metra, koja sjedi na klupi i za koju se vjeruje da prikazuje muškarca.
Apolonov oltar u Antaliji
U drevnom gradu Faselis, smještenom u distriktu Kemer u Antaliji, otkrivena je struktura oltara za koju se vjeruje da je posvećena Apolonu. Uz oltar su pronađene statue muškarca i lava iz 7. - 6. stoljeća p.n.e. te male votivne figurice. Ove skulpture i figurine, zajedno s oltarskom strukturom u kojoj su pronađene, predstavljaju rijetkost u Anadoliji.
Turska, inače, ulaže velike napore u povratak opljačkanih artefakata iz inostranstva, a prošla godina donijela je značajne uspjehe u ovom pogledu. Artefakti otkriveni tokom iskopavanja i vraćeni u zemlju zauzimaju posebno mjesto u turskim muzejima, čiji broj posjetilaca neprestano raste.
Projekat "Noćni muzej", koji je uključivao produženo radno vrijeme i osvjetljenje lokaliteta poput Efesa i Hierapolisa tokom ljetnih noći, dodatno je povećao interesovanje turista.
Projekat ne samo da je omogućio većem broju ljudi da uživaju u kulturnim znamenitostima, već je promovirao i održivi turizam, potičući posjetioce da istražuju širu okolinu i podržavaju lokalnu ekonomiju.
Također, tri najposjećenija turska muzeja u 2024. godini bila su Mevlanin muzej u Konji, Muzej Republike u Ankari i Galata kula u Istanbulu. S druge strane, neki od najposjećenijih arheoloških lokaliteta bili su: Arheološki lokalitet Efes u Izmiru, Hierapolis (Pamukkale) u Denizliju te Göreme u Nevšehiru koji broje milione posjetitelja.
