Na Božić prošle godine je NASA-ina sonda MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile EvolutionN) detektovala neobičnu pojavu. Naše Sunce kontinuirano izbacuje bujicu naelektrisanih čestica poznatih kao solarni vjetar, koji preplavljuje svemir i utiče na sve planete Sunčevog sistema.
Međutim, sonda je zabilježila dramatičan pad toka nabijenih čestica na Marsu, što su naučnici smatrali prilično iznenađujućim. Ova epizoda je uzrokovala veliku promjenu u atmosferi Marsa, uključujući povećanje opsega magnetosfere.
Prema NASA-i, letjelica je specijalizovana za višestruke opservacije te može simultano posmatrati aktivnost Sunca i "odgovor" atmosfere Marsa na ove solarne uticaje.
"Kad smo prvi put vidjeli podatke i dramatičan pad u solarnom vjetru, gotovo da nismo mogli vjerovati. Formirali smo radnu grupu za proučavanje ovog događaja te smo ustanovili da je ovaj period bogat nevjerovatnim otkrićima", izjavio je profesor Jasper Halekas s Univerziteta u Iowi.
Nedostatak pritiska solarnog vjetra je doveo do širenja atmosfere Marsa i magnetosfere hiljadama kilometara.
Ekspanziju je u realnom vremenu posmatrao MAVEN, a ona je pružila vrijedan uvid u zamršenu dinamiku atmosfere Marsa.
Nakon opsežne analize, naučnici su otkrili da je ovaj izuzetni solarni događaj u decembru 2022. godine uzrokovao "brži vjetar koji je pretekao sporiji". Ovaj tip solarne interakcije naziva se regija interakcije struje. Obično uzrokuje nedostatak solarnog vjetra, koji karakterizira stostruki pad gustine.
Značajno smanjenje gustine solarnog vjetra za faktor 100 pokrenulo je kaskadu efekata na Marsu. Magnetosfera i jonosfera planete proširile su se hiljadama kilometara te su tri pute premašile njihovu normalnu veličinu.
Ova otkrića su ključna za razumijevanje mejanike koja reguliše svojstva atmosfere Marsa, kao i gubitak vode na Crvenoj planeti.
"Zaista smo vidjeli kako Mars reaguje kad se solarni vjetar efikasno ukloni. To je odlična studija o tome kakav bi Mars bio kada bi orbitirao oko manje 'vjetrovite' zvijezde", istakao je Halekas.
Ovo je prvi put da je sonda MAVEN posmatrala ovaj fenomen te predstavlja izvrsnu priliku za produbljenje znanja o kompleksnoj interakciji između Sunca i atmosfere Marsa.
