Nogomet
8

Historija Eura: U Francuskoj '84. Platini je bio heroj, a ovo prvenstvo dočekuje kao "zatvorenik"

Piše: O. T.
Platini nakon pobjede u finalu Eura  (lijevo) i nakon suđenja u Losani (Foto: AFP/EPA)
Platini nakon pobjede u finalu Eura (lijevo) i nakon suđenja u Losani (Foto: AFP/EPA)
Nadolazeće Evropsko prvenstvo u fudbalu bit će 15. po redu i prvo sa 24 reprezentacije. Ujedno, to će biti treći put da je domaćin Francuska. Kada je posljednji put prvenstvo održano u ovoj zemlji, a to se desilo 1984. godine, slavu su odnijeli upravo domaćini. Predvodio ih je Michel Platini (60), čovjek koji je ovo prvenstvo namjeravao dočekati na čelu UEFA-e, ali će ga dočekati kao "fudbalski zatvorenik".

Prije 32 godine na Evropskom prvenstvu, sedmom po redu, učestvovalo je osam zemalja. Grupu A činile se Francuska, Belgija, Danska i Jugoslavija. U grupi B igrali su Španija, Portugal, Zapadna Njemačka i Rumunija. Tada su još uvijek timovi za pobjedu dobijali dva, a ne tri boda kao danas.

Jugoslavija razočarala 1984. godine

Prvenstvo su otvorile Francuska i Danska, a utakmicu je, sa kapitenskom trakom na ruci, odlučio Michel Platini u 78. minuti kada je pogodio za pobjedu Francuza od 1:0. Bio je to, kasnije će se ispostaviti, prvi od rekordnih devet golova koliko ih je postigao Platini na tom prvenstvu. Također, bio je to sudar dvije najsnažnije selekcije u grupi A pošto su obje kasnije upisale po dvije godine i prošle grupu. Posebno je interesantno da su i Francuska i Danska identičnim rezultatima upisivale pobjede u narednim kolima.

Francuska je u 2. kolu rezultatom 5:0 savladala Belgiju pri čemu je Platini postigao hattrick, dok su Danci istim rezultatom potopili Jugoslaviju koja je u tom trenutku imala gol-razliku 0:7 pošto je u 1. kolu Jugoslavija izgubila od Belgije sa 2:0. U posljednjem kolu Francuzi i Danci su sa po 3:2 ispratili Jugoslaviju i Belgiju. Sva tri gola za Francusku ponovo je postigao Platini koji je u tom trenutku imao učinak od sedam golova u tri utakmice.

Reprezentacija Francuske na Euru 1984. godine (Foto: AFP)
Reprezentacija Francuske na Euru 1984. godine (Foto: AFP)

Razočarenje ove grupe bila je Jugoslavija koju su tada, među ostalim, predvodili golman Tomislav Ivković, Velimir Zajec, Srećko Katanec, Ivan Gudelj, Dragan Stojković, Mehmed Baždarević, Safet Sušić... Jugoslavija je ostala na dnu grupe bez bodova i sa gol-razlikom 2:10. Nikada lošji učinak bivše zemlje na nekom velikom takmičenju.

Gupa B donijela je jako malo golova - samo devet u šest utakmica. Poređenja radi, u grupi A i drugo i treće kolo donijeli su po 10 golova. A samo Platini, ponavljamo, dao je sedam. Dalje su prošli Španija i Portugal koji su imali po četiri boda. Španija je upisala dva remija (Rumunija i Portugal) i pobjedu (Zapadna Njemačka), dok je Portugal, pored remija sa Španijom, remizirao i sa Zapadnom Njemačkom, te savladao Rumuniju koja je ostala na dnu grupe zbog poraza od Njemačke.

Uslijedila su dva vrlo uzbudljiva polufinala. Francuska je kao prvak grupe A igrala protiv Portugala, drugoplasiranog tima grupe B, dok su drugi par činile Španija i Danska.

Dominacija Platinija

Pod trenerskom palicom Michela Hidalga Francuzi su protiv Portugala poveli u 24. minuti preko Domerguea, ali je gol Jurada u 74. minuti odveo meč u produžetke. Potom je uslijedio drugi gol Jurada u 98. minuti i Portugalci su imali veliku šansu da se plasiraju u finale. Međutim, u 114. minuti Domergue postiže svoj drugi gol za 2:2, a konačnih 3:2 u 119. minuti postavlja Platini svojim osmim golom na prvenstvu.

Danska je protiv Španije prva stigla do prednosti. Pogodio je Lerby u sedmoj minuti. Crvena furija je uzvratila u 67. minuti preko Macede, pa je i ovaj meč nastavljen u produžecima. Ovaj put, ni produžeci nisu donijeli pobjednika i stigao je red na penale. Tragičar Danske bio je Elkaer koji je promašio penal u petoj seriji i dalje je prošla Španija čijih je pet izvođača bilo precizno.

Finalni meč odigran je na Parku Prinčeva u Parizu, a pobjedu je odnijela Francuska koja je meč odlučila u drugom dijelu. Kao i u svakom meču do tada, Platini se ponovo upisao u strijelce. Pogodio je u 57. minuti za 1:0, a pobjedu je potvrdio Bellone u 90. minuti kada je postavio konačnih 2:0.

Platini u duelu sa Carlosom Alonsom iz Španije tokom Eura 1984. godine (Foto: AFP)
Platini u duelu sa Carlosom Alonsom iz Španije tokom Eura 1984. godine (Foto: AFP)

To je bila prva zvanična titula za Francusku u timskim sportovima, a junak uspjeha bio je Platini koji je dominirao na prvenstvu. Koliko je bio superioran u odnosu na ostale, pokazuje podatak da je on bio prvi strijelac turnira sa devet pogodaka, a da je prvi pratilac bio Danac Frank Arnesen sa tri postignuta gola.

Platini je tada bio član Juventusa i izabran je za najboljeg igrača Evrope. Jasno, našao se i u timu kola kojeg su činili:

Herlad Schumacher (Zapadna Njemačka), Joao Pinto (Portugal), Karlheinz Forster (Zapadna Njemačka), Morten Olsen (Danska), Andreas Brehme (Zapadna Njemačka), Alain Giresse (Francuska), Jean Tigana (Francuska), Frank Arnesen (Danska), Michel Platini (Francuska). Rudi Voller (Njemačka).

Kralj, selektor, predsjednik, pa "zatvorenik"...

Platini je nakon igračke karijere koju je okončao 1987. godine, karijeru nastavio kao trener. Vodio je Francusku od 1988. do 1992. godine. Francuze je, odradivši sjajne kvalfikacije, odveo na Euro 1992. godine gdje je ispao u grupnoj fazi.

Poslije trenerske karijere sve više se približavao vodećim ulogama u UEFA-i gdje je u januaru 2007. godine imenovan za predsjednika. Ovo Evropsko prvenstvo trebao je dočekati na čelu krovne organizacije evropskog fudbala, ali istraga protiv FIFA-e i UEFA-e otkrila je afere u kojima je učestvovao i Platini.

Etički odbor FIFA-e je krajem godine bivšem predsjedniku FIFA-e Seppu Blatteru i Michelu Platiniju zabranio vršenje svih funkcija u fudbalu na osam godina. Istraga protiv poznatog dvojca vodila se zbog sporne isplate dva miliona dolara Platiniju za konsultantske poslove obavljane od 1998. do 2002. godine. U odluci odbora je navedeno da je "Blatter na poziciji predsjednika FIFA-e pismenim sporazumom od 25. avgusta 1999. godine sa Platinijem odobrio isplatu novca koja nije imala pravni osnov".

Platini ispred Međunarodnog suda za sportsku arbitražu u Lozani odgovara na pitanja novinara (Foto: EPA)
Platini ispred Međunarodnog suda za sportsku arbitražu u Lozani odgovara na pitanja novinara (Foto: EPA)

Početkom ovog mjeseca Međunarodni sud za sportsku arbitražu u Lozani (CAS) smanjio je kaznu Platiniju sa šest na četiri godine zabrane vršenja svih funkcija u fudbalu, nakon čega je on podnio ostavku na mjesto predsjednika.

Krajem prošle godine odlučeno je da Blatter i Platini ne mogu biti u VIP ložama na Euru, a čak ni na televiziji kao eventualni komentatori ili analitičari fudbala tokom Evropskog prvenstva. Drugim riječima, da mogu biti samo navijači. Platini se još uvijek nada da će barem ta odluka biti promijenjena i da će na Euro moći sa pozivnicom, umjesto sa kupljenom ulaznicom. No, kako vrijeme prolazi, nada je sve manja. Od fudbalskog kralja, selektora, predsjednika, do "fudbalskog zatvorenika" ili, jednostavno, Michel Platini.