Sedma ofanziva
452

Desant na Drvar je bio posljednji opasniji njemački pokušaj da eliminiše Tita

F. H.
Maršal Tito na ulazu u Drvarsku pećinu, 14. maj 1944. godine
Maršal Tito na ulazu u Drvarsku pećinu, 14. maj 1944. godine
Neuspjeh njemačke vojske da eliminište Vrhovni štab Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije sa Josipom Brozom Titom u opreacijama Weiss (Bitka na Neretvi) i Schwarz (Bitka na Sutjesci), natjerao ih je da krajem maja 1944. pripreme novu operaciju.

Kapitulacija Italije u septembru 1943. godine, omogućila je jugoslovenskim partizanima da se oporave od gubitaka koje su pretrpjeli u bitkama na Neretvi i Sutjesci. Drugo zasjedanje AVNOJ-a je Titu omogućilo i da se formalno-pravno njegov pokret pretvori u predvoditelja nove Jugoslavije.

Sa druge strane, nacistička Njemačka se nalazila pod pritiskom na više frontova. Saveznici su napredovali kroz Italiju, Sovjetska Crvena armija je prodirala sa istoka, te je neutralizacija "balkanskog fronta" trebala da omogući raspodjelu njemačkih snaga na druge pozicije.

Iz tih razloga za eliminaciju Vrhovnog štaba koji je se u to vrijeme nalazio u Drvaru, njemačka Vrhovna komanda je pripremila operaciju Rosselsprung (Konjićev skok) koja je trebala da uz koordiniranu operaciju zračno-desantnih trupa i kopnenih trupa trebala na prepad da eliminiše ili zarobi Tita i Vrhovni štab.

Njemački napad je započeo u zoru 25. maja prvo avionskim bombardovanjem Drvara, a zatim spuštanjem padobranaca iz 500. SS lovačkog bataljona. Nakon padobranaca, prema planu u Drvar su se spustile jedrilice, te zatim ponovo padobranci. Ukupno u zračno-desantnim trupama se nalazilo oko 880 vojnika. Osim toga kopneni prodor ka Drvaru činile su jedinice iz XV. planinskog korpusa Njemačke vojske, te domobranske jedinice NDH.

Karta napada okupatorskih snaga na slobodnu teritoriju
Karta napada okupatorskih snaga na slobodnu teritoriju

Početni otpor u Drvaru pružili su Prateći bataljon Vrhovnog štaba, SKOJ-evci i pitomoci oficirske škole. Njemački padobranci nisu imali dobru obavještajnu informaciju o lokaciji Titovog štaba, te su tek nakon što su primjetili da najveći otpor dolazi iz pravca pećine uputili svoje jedinice u napad na pećinu.

Do devet sati ujutro, njemačke snage su uspjele da ostvare kontrolu nad Drvarom, te je u 10:30 započeo napad preko Unca na pećinu u kojoj se još uvije nalazio Tito. Pristizanje tri bataljona, Treće ličke proleterske brigade pri Šestoj ličkoj proleterskoj diviziji i njihov napad otupili su napad njemačkih padobranca i do 11:15 njemački napad na pećinu je propao.

Tito je uspio da se skupa sa Vrhovnim štabom i pripadnicima ruske i britanske vojne misije popne iznad pećine, te trećeg juna odleti sa Kupreškog polja za Bari, a nakon toga krstaricom na Vis gdje je uspostavio štab.

Iako su uspjeli da zauzmu Drvar, njemačke trupe su pretrpjele ogromne gubitke, te nisu ispunili glavni zadatak zarobljavanje Josipa Broza Tita. Padobranske trupe su pretrpjele gubitke od čak 80 posto vojnika koji su učestvovali u napadu. Umjesto Tita, okupator je uspio da u pećini pronađe njegovu uniformu koju je poslije izložio u Beču. Partizani su nakon nekoliko sedmica oslobodili Drvar.

Neuspjeh "Konjićevog skoka" označio je da Njemačka više nema kapacitete da uništi Narodnooslobodilački pokret, te da su jedinice Narodnooslobodilačke vojske trajan faktor na evropskom bojištu u Drugom svjetskom ratu.

Također, sam opstanak Vrhovnog štaba na čelu sa Maršalom Titom značio je da će o sudbini buduće Jugoslavije odlučivati se od strane organa pod kontrolom Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije, te da je pokret koji vodi Tito odlučujući faktor na području Jugoslavije.