Historijski datum
5.1k

Kako je 2. maja 1992. godine spriječeno zauzimanje Sarajeva i odbranjena država

A. D.
Foto: Gilles Peress
Foto: Gilles Peress
Drugog maja 1992. počela je najduža opsada jednog grada u historiji modernog ratovanja, koja je trajala 1.460 dana.

Istovremeno, prije 28 godine, na današnji datum, herojskim otporom patriota u Sarajevu spriječene su snage bivše Jugoslavenske narodne armije (JNA), paravojne srpske jedinice da pokore Sarajeva a time i BiH.

Specijalne jedinice tadašnje JNA uz pomoć brojnih paravojnih srpskih jedinica, 2. maja 1992. godine, u koordiniranoj i dobro osmišljenoj vojnoj akciji pokušali su zauzeti zgradu Predsjedništva BiH.

Ključna borba vođena je upravo 150 metara od zgrade državnog Predsjedništva, na Skenderiji u centru grada.

Istog dana, na aerodromu u Sarajevu, pripadnici JNA zarobili su predsjednika Predsjedništva RBiH Aliju Izetbegovića, dok se vraćao sa mirovnih pregovora u Lisabonu. Njega su potom odvezli u Lukavicu, odakle se telefonom javio u program tadašnje TV Sarajevo.

Screenshot/TV SA
Screenshot/TV SA

Nakon brojnih i teških pregovora dogovorena je razmjena Izetbegovića sa vojnicima JNA koji su se nalazili u kasarni na Bistriku, a koje je predvodio general Milutin Kukanjac. U Dobrovoljačkoj, sadašnjoj ulici Hamdije Kreševljakovića, tog 3. maja, prilikom razmjene zarobljenika poginulo je šest osoba

Napad na Sarajevo i institucije Republike BiH su tog dana predvodili pukovnik JNA Milan Šuput i major Marko Labudović. Agresorske snage su zaustavljene na nekoliko lokacija, na potezu od tadašnjeg Doma JNA pa do zgrade Elektroprivrede BiH te na padinskim dijelovima grada.

Dobrovoljačka
Dobrovoljačka

Zgrada Predsjedništva BiH nije zauzeta, grad nije presječen napola, iako je ostao u opsadi. Napad su osujetile specijalne jedinice MUP-a RBiH, kao i pripadnici Teritorijalne odbrane RBiH, Patriotske lige, Zelenih beretki i brojne druge patriote.

Ipak, 2. maja 1995. Sarajevo je potpuno blokirano i onemogućeno je kretanje ljudi i roba na svim ulazima i izlazima iz grada.

Foto: Arhiv/Klix.ba
Foto: Arhiv/Klix.ba

Jedna od ključnih činjenica jeste da 2. maja više i zvanično nije postojala SFRJ. Samo nekoliko dana ranije, tačnije 27. aprila, proglašena je Savezna Republika Jugoslavija, a BiH je bila međunarodno priznata država već skoro mjesec dana.