Na snagu stupio "Adnanov zakon", moguća transplantacija organa bez obzira na krvno srodstvo
"(5) Izuzetno od stava (1) ovog člana uzimanje organa, odnosno tkiva od živog darivaoca može se provoditi od nesrodnog živog darivaoca isključivo ukoliko ne postoji mogućnost darivanja propisanog stavom (1) ovog člana, a pod uvjetima propisanim ovim zakonom i shodnom primjenom odredbi čl. 17. do 27. ovog zakona.
(6) O uzimanju organa, odnosno tkiva od živog darivaoca u svrhu presađivanja primaocu na osnovu stava (5) ovog člana prethodno odlučuje multidisciplinarni stručni tim i etička komisija zdravstvene ustanove u kojoj će se izvršiti presađivanje, pri čemu će:
-
izvršiti procjenu i analizu razloga darivanja,
-
izvršiti potpunu medicinsku, fizičku i psihosocijalnu procjenu darivaoca,
- ishoditi pisano mišljenje i saglasnost izabranog doktora medicine primarne zdravstvene zaštite darivaoca.
Pod medicinskom procjenom u smislu ovog stava obavezno se podrazumijevaju: procjena historije bolesti darivanja, podaci o ponašanju i putovanjima s dodatnim informacijama od izabranog doktora medicine primarne zdravstvene zaštite, klinički pregledi i testovi potrebni za procjenu prihvatljivosti darivaoca i organa za darivanje te (ako je potrebno) procjena kompatibilnosti sa primaocem.
Pod fizičkom i psihosocijalnom procjenom u smislu ovog stava obavezno se podrazumijeva procjena fizičkih i psihičkih rizika za zdravlje darivaoca, ispitivanje odnosa potencijalnog darivaoca i primaoca, procjena psihološke i socijalne prihvatljivosti osobe za darivanje organa.
Sve procjene se moraju pisano evidentirati i obrazložiti.
(7) Multidisciplinarni stručni tim iz stava (6) ovog člana se formira za svaku transplantaciju posebno i odnosi se samo na predviđeni zahvat kod nesrodnog živog darivaoca. Multidisciplinarni stručni tim pomaže etičkoj komisiji u donošenju odluke dajući svoje pisano i obrazloženo mišljenje o razlozima darivanja, a čine ga: psiholozi, psihijatri, pravnici, doktori medicine, članovi akademske zajednice, odnosno njeni priznati dokazani stručnjaci, univerzitetski aktivni ili penzionisani profesori, a zavisno o konkretnom predviđenom zahvatu i potrebama i druge osobe.
Multidisciplinarni stručni tim se formira na način i po postupku kako je to propisano i za formiranje etičke komisije."
Član 2.
U članu 21. Zakona iza stava (2) dodaje se novi stav (3) koji glasi: "(3) Ukoliko je riječ o zahvatu iz člana 20. stav (5) ovog zakona, to jest o uzimanju organa, odnosno tkiva od nesrodnog živog darivaoca, ne provodi se dokazivanje rodbinske, tazbinske, bračne ili izvanbračne veze između darivaoca i primaoca.".
Do izmjena Zakona je, podsjetimo, došlo nakon apela i inicijativa koje su pokrenuli influenser Adi Bebanić, a zatim i zastupnik u Predstavničkom domu Parlamenta FBiH Haris Šabanović kako bi se spasio život Adnana Šemića (22).
Šemiću je dijagnosticirana Wilsonova bolest, zbog koje mu je neophodna transplantacija jetre. Donor je muškarac iz Srbije s kojim nije u krvnom srodstvu zbog čega su pokrenute izmjene zakona kako bi se operacija mogla obaviti u BiH.
Trenutno su u toku konsultacije sa medicinskim timovima iz Turske i Hrvatske. Doktori iz jedne od ovih država će doći u BiH i obaviti operativni zahvat.
