Srednjovjekovna Bosanska država bila je razvijena zemlja, koja je sa susjedima gradila mnogostruke i kompleksne odnose, koji su nekada bili sukobljavajućeg karaktera, a nekada se bazirali na intenzivnoj diplomatskoj, trgovačkoj i kulturnoj saradnji.
Upravo su to razlozi zbog kojih se Institut za historiju Univerziteta u Sarajevu odlučio organizirati naučnu konferenciju pod nazivom Bosna i njeni susjedi u Srednjem vijeku, piše Al Jazeera Balkans.
Razumjeti kako je izgledala srednjovjekovna Bosanska država može pomoći da se razumije na koji način da se danas političke i društvene strukture odnose prema pojmovima državnosti i suverenosti.
Naučnici iz pet zemalja
Vršilac dužnosti direktora Insistuta za historiju Muhamed Nametak kaže da je održavanje naučnih konferencija ovakvog tipa neophodno kako bi se proširivala naučno utemeljena saznanja o historijski važnim događajima i fenomenima prošlosti, ističući kako je konferencija, koju organizira ovaj institut, historijsku nauku regije "dovela u Sarajevo".
"Ponosan sam što Institut stoji iza održavanja ovakve konferencije. Vijeće Instituta prepoznalo je neophodnost održavanja ovakve konferencije s obzirom da smo shvatili neophodnost proširivanja saznanja o srednjovjekovnoj bosanskoj historiji. Posebno bih potcrtao međunarodni karakter konferencije, s obzirom da učesnici dolaze iz pet zemalja, tako da će Sarajevo biti epicentar regiona historijske nauke."
Organizacija naučnih konferencija ovakvog tipa i obima zahtijeva mnogo truda i dugotrajne pripreme, ali zato rezultat, u pravilu, bude dobivanje historijskih saznanja, koja ostavljaju dubok i dugotrajan trag u shvatanju historije nekog perioda.
Član Organizacionog odbora konferencije, historičar iz Sarajeva Enes Dedić, ubijeđen je da je za razvoj historijske nauke neophodno sučeljavati različite vrste znanstvenika u otvorenom i dobronamjernom dijalogu.
Važnost Bosne u ovom dijelu Evrope
"S početkom organizacije skupa počeli smo prije otprilike godinu dana, a sve do sada su trajale pripreme. Radni dio skupa trajat će dva dana. Na skupu će učestvovati oko 30 izlagača iz svih dijelova Bosne i Hercegovine, Srbije, Hrvatske, Mađarske, Poljske i Njemačke. Značaj ovog skupa ogleda se u činjenici da će se Institut za historiju povezati s ostalim značajnim institucijama koje se bave historiografijom u regiji i Evropi. Rezultat skupa bit će originalni naučni doprinosi u domenu razmatranja međusobnih odnosa Bosna i drugih zemalja, ali i državnog i pravnog i međunarodnog položaja Bosne u jugoistočnoj Evropi i ostatku Evrope."
I historičar Nedim Rabić otvaranje foruma, na kojem će se raspravljati i diskutirati o različitim pitanjima iz historije bosanskog Srednjeg vijeka, smatra ključnim doprinosom konferencije.
Tek na taj način može se shvatiti kolika je, zapravo, bila važnost Bosne u političkim odnosima ovog dijela Evrope tokom Srednjeg vijeka.
"Skup je zamišljen da okupi naučnike iz Bosne i Hercegovine i regije, koji će se sastati na jednom mjestu ne bi li suočili teze o problemima iz historije Srednjeg vijeka i odnosa Bosne i njenih susjeda. Bosna je bila značajna zemlja među južnoslavenskim svijetom, posebnom u kasnom Srednjem vijeku, a povećanjem teritorija i izlaskom na more taj je značaj višestruko uvećan. Krajem Srednjeg vijeka Bosna je bila spojena jakim privrednim i kulturnim vezama s okolnim svijetom, a u političkom smislu teritorijalno širenje države intenziviralo je ove procese."
Religijsko ustrojstvo srednjovjekovne Bosne
Ono što će ova konferencija pokazati, kaže Dedić, jeste da je Bosna bila veoma značajan politički faktor u Srednjem vijeku, što se najbolje vidi iz sačuvane onovremene prepiske koja je vođena između različitih bosanskih političkih instanci i dvorova stranih zemalja.
"Bosna, kao zemlja feudalnih odnosa i ustrojstva kraljevine, bila je izuzetno poštovana u ovom dijelu Evrope i ostatku Evrope, a to vidimo iz korespondencije bosanskih vladara, banova i kraljeva i vlastele s evropskim dvorovima. To, također, vidimo s političkim savezima koje Bosna spaja tokom Srednjeg vijeka s drugim zemljama, s bračnim vezama i s ekonomskim vezama s dalmatinskim gradovima."
Nezaobilazna tema konferencije bit će i religijsko ustrojstvo srednjovjekovne Bosne, koja je u to vrijeme bila evropski specifikum, kao jedna od rijetkih zemalja u kojoj su egzistirale tri kršćanske crkve, pojašnjava Dedić.
"Religijska struktura srednjovjekovne Bosne je izuzetno kompleksno pitanje. U srednjovjekovnoj Bosni egzistirale su tri različite vjerske crkvene organizacije. Crkva bosanska, na čelu s djedom, kao bosanska specifična crkvena organizacija; zatim Katolička crkva i Pravoslavna crkva. Najčešće je fokus upravo na bosanskim krstjanima i ustrojstvu Crkve bosanske i značaju crkve za srednjovjekovnu Bosnu, jer je ta crkva evropski specifikum, dok katoličku i pravoslavnu vjeru imamo i u drugim zemljama."
Hiljadu godina državnosti
Posebna važnost konferencije, potcrtava na kraju Nametak, jeste što će se kroz rasprave i diskusije izlagača pokazati da je Bosna zemlja s milenijumski dugom državnošću i da je državnost Bosne rođena u Srednjem vijeku.
"Ova konferencija je jako bitna, s obzirom da prvi spomen Bosne i Hercegovine seže u Srednji vijek, u 10. stoljeće. Bosna i Hercegovina kao državno-pravni subjekt počinje život u Srednjem vijeku, tako da, proširivanje saznanja o Bosni i Hercegovini i njenim susjedima u tom periodu, daje pečat državnosti i državnom pravnom subjektivitetu ove zemlje. S tim u vezi, pravi kontinuitet od jednog milenija naše historije, tako da ova će konferencija pokazati da je Bosna i Hercegovina bila, jeste i ostat će država u punom smislu te riječi."
Organiziranje naučne konferencije podržali su predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine Bakir Izetbegović, Ministarstvo obrazovanja i nauke entiteta Federacija Bosne i Hercegovine i Ministarstvo za obrazovanje, nauku i mlade Kantona Sarajevo.
