Regija
83

Jedan od najznačajnijih objekata bivše JNA, vojni aerodrom Dubinje kod Sjenice čeka na obnovu

Anadolija
(Foto: Anadolija)
Sa strateškom pozicijom na Pešterskoj visoravni, jedan od najznačajnijih objekata bivše JNA, aerodrom Dubinje, pored Sjenice, uništen je u NATO bombardovanju 1999. godine.

Aerodrom je danas ruiniran i napušten. Uprkos velikom broju neeksplodiranih ubojnih sredstava, jedino ga koriste mještani koji na tom prostoru napasaju ovce i goveda. Bunkeri  gdje su bili bili smješteni supersonični avioni sada se koriste kao štale i prostor za ostavu i sijeno.

U cilju razvoja pešterskog kraja i regije Sandžak, još od 2006. godine pokrenuta je inicijativa da se sjenički aerodrom obnovi i otvaranjem jednog dijela za civilni saobraćaj, postane okosnica za razvoj privrede.

Vlasti iz Beograda još nisu donijele odluku u koju svrhu će biti korišćen nekadašnji aerodrom.

Aerodrom "Dubinje“ u Sjenici je zaključkom Vlade Republike Srbije izuzet iz Master plana raspolaganja nepokretnostima, prodaji vojne imovine u cilju pokretanja razvoja opština, a koji nisu neophodne za funkcionisanje Vojske Srbije, u kojem je bio od 2006. godine, potvrđeno je za Anadolu Agency (AA) iz Ministarstva odbrane Srbije.

"To znači da je u ovom trenutku reč o perspektivnom vojnom objektu, o čijoj nameni treba da bude doneta konačna odluka", navode iz Ministarstva odbrane Republike Srbije.

Predsjednik sjeničke opštine Hazbo Mujović ističe da prvo treba da se izvrši razminiranje aerodroma, a zatim i da se u cilju plasiranja zdrave hrane i poljoprivrednih proizvoda, radi ekonomskog razvoja, aredrom pretvori u vojno-civilni.

"Takvi aerodromi postoje u svijetu, to je ekonomski opravdanije. Ako Vojska Srbije bude želela da aerodrom prenese u nadležnost lokalne samouprave, spremni smo da stupimo u razgovore za civilno korišćenje aerodroma i opština Sjenica kroz privatno partnerstvo može naći mogućnosti da otkupi zemljište. To je ono što treba Sjenici", poručio je Mujović.

On je ukazao da je aerodrom prioritet Sjenice i da, bez obzira što je ta opština siromašna, može da nađe modalitet da otkupi aerodrom.

Sličan stav iznio je ranije i Muamer Bačevac, poslanik Socijaldemokrtaske partije Srbije (SDPS), čiji je lider aktuelni potpredsjednik Vlade Srbije i ministar trgovine, turizma i telekomunikacija Rasim Ljajić.

"Sanacijom i stavljanjem u civilne svrhe aerodroma Dubinje u velikoj meri bi se pospješio privredni razvoj čitavog pešterskog kraja. Obzirom da je putna infrastruktura ovog kraja u jako lošem stanju osposobljavanje ovog aerodroma za kargo transport omogućilo bi lak i brz transport zdravih poljoprivrednih proizvoda ovog kraja prije svega na tursko, ali i druga zainteresovana tržišta", rekao je Bačevac u Skupštini Srbije. 

Nekada bez mrlje, sada pista sa kraterima

Na nadmorskoj visini od preko hiljadu metara aerodrom Dubinje je imao najveću pistu u Jugoslaviji, dugu 2,5 kilometra. Pista i aerodrom sa nekoliko  aviona uništeni su NATO bombardovanju 1999 godine. Na čitavom području površine oko 160 hektara nekadašnjeg vojnog kompleksa nalaze se krateri od hiljada palih bombi. Na sjeničkom aerodromu su zbog geostrateške pozicije bile smještene eskadrile lovačko-bomabarderske avijacije JNA, a kasnije i Vojske Jugoslavije. U urušenim kaponirima do skora su stajali naoružani galebovi, orlovi i supersonični MiG-ovi.

U urušenim hangarima ima još zaostalih bombi, a na čitavom prostoru je veliki broj projektila i kasetnih bombi izručenih tokom gotovo 78 dana NATO bombardovanja. Više godina su tu stajali naoružani MiG-ovi i galebovi koji nisu uspjeli da polete.

Gotovo svaki kaponir (skloništa za avione) je probijen ili potpuno urušen, a u nekima su torovi za ovce. Vide se i ljubavni grafiti ispisani na mjestima gdje su bili avioni, asocirajući na rat i na nacionalizam iz devdesetih.

Na pisti, za koju se prije rata govorilo da nije smela da ima ni mrlju, i dalje se vidi žuta granična linija. Na njoj se, obično vikendom, skupljala omladina, a održavale su se i auto-moto trke. Čak su neke lokalne muzičke grupe na pisti snimale spotove.

Asfaltna pista je pogođena raketama i bombama na sredini gdje su ostali krateri. Vidi se da je debljina asfaltnog sloja od skoro pola metra. U rupama na sredini piste izraslo je žbunje. Ni jedan od tridesetak objekata na aerodromu nije ostao, vide se samo zidovi i temelji.

Na aerodromu ogromna količina ubojitih sredstava

Aerodrom "Dubinje“ zagađen je ogromnom količinom neeksplodiranih ubojnih sredstava od 1999. godine i nije bezbjedan za ljude i stoku.

Vojska Srbije, odogovaraju iz Ministarstva odbrane Srbije, razmatra modalitete čišćenja prostora u kompleksu od neeksplodiranih ubojnih i drugih sredstava.

U prethodnom periodu, Vojska Srbije je na jasno uočljivim mjestima, pogodnim za prilaz, postavila znakove upozorenja i zabrane osmatranja i snimanja. Navedena upozorenja su više puta uklanjana od mještana, i ponovo postavljana od Vojske Srbije. Takođe, putem medija su u više navrata slana upozorenja za zabranu ulaska na prostor aerodroma zbog postojanja neeksplodiranih ubojnih sredstava.

Zvanične procjene Minsitarstva odbrane Srbije  su da će proces raščišćavanja biti dugotrajan i da će zahtjevati znatna finansijska sredstva.

Centar za razminiranje Srbije je u avgustu ove godine završio projekat za čišćenje kasetne municije sa lokacije "Sjenica-1“ površine 129.843 metara kvadratnih, sa obe strane puta Sjenica – selo Vapa, neposredno uz aerodrom..Radove je obavilo preduzeće "Saturnia“ d.o.o. Beograd, sa podizvođačem "Stop mine“ sa Pala iz BiH. Projekat se finansirao sredstvima Vlade SAD-a, preko Međunarodne fondacije za jačanje bezbjednosti lјudi (ITF).