Dugme bez povratka nazad
41

Da li ste čuli za sovjetski sistem "Mrtva ruka", kompjuter koji bez predsjednika lansira nuklearne rakete

Piše: Dean Džebić
Foto: National Security Archive
Foto: National Security Archive
Tokom Hladnog rata sovjetski inžinjeri su kreirali sistem Perimetar koji će kasnije dobiti naziv "Mrtva ruka", a predviđao je automatsko lansiranje svih raketa s nuklearnim oružjem u slučaju da je SSSR pogođen.

U završnici Hladnog rata nuklearni arsenali SAD i SSSR-a dosegli su svoj zenit pri čemu je sovjetska strana unatoč većem broju nuklearnih bojevih glava, bila kvalitativno slabija.

Kao sredstvo nuklearnog ali i konvencionalnog odvraćanja nuklearno oružje Sovjetskog saveza je bilo locirano širom teritorije što bi otežalo uništenje u slučaju prvog udara SAD-a.

Foto: FAS / Raspored sovjetskih baza interkontinentalnih balističkih raketa
Foto: FAS / Raspored sovjetskih baza interkontinentalnih balističkih raketa

Međutim, uočavajući složenosti procedura lansiranja nuklearnog oružja u slučaju stvarne prijetnje unutar sovjetskog rukovodstva, vojni jastrebovi kreiraju kompjuterizirani sistem samolansiranja cjelokupnog nuklearnog arsenala Sovjetskog saveza.

Polazno razmatranje za razvoj ovog sistema jeste da u slučaju da protivnik izvede prvi udar po ciljevima u SSSR-u i da od tog napada pogine cjelokupni vojno-politički vrh, ovaj sistem će odgovoriti.

Lansiranje bez kofera

Ukoliko ste u pratnji predsjednika SAD-a ili Rusije vidjeli članove obezbjeđenja koji nose velike crne kofere, upravo u tim koferima se nalaze uređaji kojima se može dopustiti aktivacija nuklearnog arsenala.

Međutim, procedura s koferom predviđa skeniranje zjenica šefa države na koga je kofer specijalno pripremljen uz upisivanje specijalnih kodova koji aktiviraju nuklearni arsenal.

Foto: YouTube / Nuklearni kofer Vladimira Putina
Foto: YouTube / Nuklearni kofer Vladimira Putina

Početkom osamdesetih godina plašeći se da bi američka strana mogla izvesti iznenadni prvi udar u kojem bi stradao cijeli vojno-politički vrh, kreiran je sistem "Mrtva ruka" ili Perimetar.

Sistem je sačinjen od niza seizmoloških, toplinskih i drugih senzora koji bi u slučaju registrovanja promjena na kopnu koje bi mogle biti izazvane nuklearnim udarom, aktivirale cijeli nuklearni arsenal SSSR-a. Istovremeno i futuristička i opasna ideja obzirom da je postojala opasnost da registrovanja nekog većeg zemljotresa aktivira sistem.

Kako bi se izbjeglo slučajno aktiviranje ovog sistema intergrisani su dodatni kompjuterski proračuni kroz sistem Kazbek koji je trebao praviti razliku između nuklearnog udara i zemljotresa.

Mrtva ruka danas i aktivacija

Prvi detalji o sistemu "Mrtva ruka" objavljeni su pred raspad SSSR-a i iz njih proizilazi da je sistem trebao biti aktiviran MR-UR-100. Prije nego što bi došlo do lansiranja sistem bi kroz četiri komunikacijska impulsa pokušao uspostaviti vezu s nuklearnim bunkerom, ukoliko ne bi dobio povratnu informaciju značilo bi da nema više autoriteta da opozove Perimetar.

Tada dolazi do lansiranja rakete UR-100 koja je opremljena specijalnom bojevom glavom bi bila inicijalna tačka aktivacije sistema koji bi prethodno utvrdio da je došlo do nuklearnog udara na SSSR.

Nakon lansiranja inicijalne rakete, cjelokupni arsenal interkontinentalnih balističkih raketa koji bi preživio prvi udar, bio bi usmjeren na zadane ciljeve bez mogućnosti opoziva te odluke.

U savremenoj ruskoj nuklearnoj doktrini uzvratni udar je usmjeren na podmornice, ali je izjava bivšeg komandanta strateških snaga Viktora Yesina iz 2019. o aktivnosti sistema Perimetar uzburkala duhove hladnog rata.