Ko je zapravo bio Oppenheimer: Enigmatični genije koji se proslavio, a zatim doživio progon
Rođen 22. aprila 1904. u New Yorku, Julius Robert Oppenheimer, poznat kao J. Robert Oppenheimer, odrastao je u izuzetno poticajnom okruženju. Roditelji su mu od malih nogu usadili strast za učenjem i obrazovanjem. Oppenheimerova briljantnost postala je očita tokom njegovih godina školovanja i ubrzo je prepoznat kao čudo od djeteta i u matematici i u jezicima.
Životni preokret
Nakon što je stekao doktorat iz teorijske fizike na Sveučilištu u Göttingenu u Njemačkoj, Oppenheimer se kasnih 1920-ih vratio u Sjedinjene Američke Države. Tokom 1930-ih dao je značajan doprinos teorijskoj fizici, posebice u kvantnoj mehanici i kvantnoj teoriji polja. Postavio se kao istaknuta osoba u znanstvenoj zajednici, zaradivši poštovanja svojih kolega.
Preokret u Oppenheimerovu životu došao je s izbijanjem Drugog svjetskog rata. Godine 1942. imenovan je naučnim direktorom projekta Manhattan, tajnog istraživačkog programa čiji je zadatak bio razvoj atomske bombe. Zajedno s timom briljantnih naučnika, neumorno je radio kako bi iskoristio snagu nuklearne fisije, što je na kraju dovelo do uspješnog stvaranja prve atomske bombe.
Actual footage of the Trinity Test. It’s amazing how accurate Christopher Nolan’s Oppenheimer is!! pic.twitter.com/N85I3JRa65
— Movies with Milan 🍿 (@MilanBarsopia) August 4, 2023
Borba sa savješću
Upotreba atomskih bombi na Hirošimu i Nagasaki u augustu 1945. teško je opterećivala Oppenheimerovu savjest. Postao je zagovornik kontrole naoružanja i međunarodne saradnje u nastojanju da se spriječi daljnja uporaba nuklearnog oružja. Uprkos njegovim namjerama, Oppenheimerova politička sklonosti i povezanosti s lijevim intelektualcima tokom 1930-ih i 1940-ih došli su pod lupu tokom makartističkih progona simpatizera komunizma.
Godine 1954. Oppenheimeru je ukinuta sigurnosna dozvola i on se suočio s javnim saslušanjem koje je dovelo do optužbi za nelojalnost i simpatije komunista. Kontroverzna odluka da mu se oduzme sigurnosna dozvola ostaje sporno pitanje do danas, a mnogi tvrde da je to rezultat politički motiviranog lova na vještice.
Nakon ere makartističkih progona, Oppenheimerova naučna karijera pretrpjela je žestok udarac, no on je ostao aktivan u akademskoj zajednici i nastavio se zalagati za mir i znanstvenu saradnju. Odigrao je ključnu ulogu u osnivanju Instituta za napredne studije u Princetonu, gdje je imao trajan utjecaj na buduće generacije fizičara.
J. Robert Oppenheimer preminuo je 18. februara 1967., ostavivši za sobom složeno nasljeđe. Bio je briljantan naučnik koji je odigrao ključnu ulogu u oblikovanju moderne fizike, kao i razvoja nuklearnog oružja. Dok su njegovi doprinosi Projektu Manhattan neosporni, njegovo učešće u projektu i njegove posljedice potaknule su rasprave o moralnoj odgovornosti naučnika i implikacijama njihovih otkrića.
Život J. Roberta Oppenheimera je izvrstan primjer dvojnosti naučnog otkrića, njegovog potencijala za nevjerojatan napredak i nezamislivo uništenje.
