Svijet
46

Ko su pešmerge - kurdski gerilci koji se na prvim linijama bore protiv IDIL-a

Klix.ba
(Foto: EPA)
Na prvoj liniji borbe protiv pripadnika terorističke organizacije Islamska država Irak i Levant (IDIL) od juna ove godine su i pešmerge, kurdski borci koji su u više navrata nanijeli teške gubitke IDIL-ovim militantima, te ih primorale na povlačenje.

Predsjednik Kurdske samouprave u Iraku, Mesut Barzani, najavio je danas da će ubrzo biti eliminisane snage terorističke organizacije, te da su pešmerge nanijele težak udarac IDIL-u.

Pešmerge, na kurdskom jeziku "oni koji suočavaju sa smrću", su borci u sjevernom Iraku, a ima ih oko 200.000.

Korijene vuku još iz plemenskih grupa 19. stoljeća, a u borbenu silu kurdskog naroda počeli su se organizirati nakon pada Osmanskog carstva.

Kako je Kurdski nacionalni pokret rastao, tako je rastao identitet pešmerga kao ključni dio kurdske kulture, evoluirajući od branitelja plemena do boraca za nezavisnost kurdske države.

Do 1970. godine pešmerge su bile podijeljene u dvije frakcije, jedna je kontrolirala sjever, a druga jug iračkog Kurdistana, međutim ujedinila ih je zajednička borba za nezavisnost, piše BBC.

U vrijeme iračko-iranskog rata 80-ih godina prošlog stoljeća razvili su se u efikasnu gerilsku snagu, koja se borila protiv Sadama Huseina, te se priklanjala svima koji su bili protiv iračkog diktatora.

Kada su stali na stranu Iranu, Sadam Husein je pokrenuo kampanju kažnjavanja pešmerga poznatu kao Anfal, a najveći zločin u toj kampanji počinjen je 1988. kada je 5.000 ljudi, uglavnom žena i djece, ubijeno u napadu hemijskim oružjem u Halabji, u južnom dijelu Kurdistana.

Pešmerge su nakon toga morale prekinuti sve operacije, a milion Kurda je raseljeno. Tokom Anfal kampanje stradalo je stotine hiljada Kurda.

Unatoč veliki gubicima pešmerge su i 90-ih godina nastavile borbu protiv iračkog režima, međutim usljed dugogodišnjih tenzija došlo je do rata između dvije suprotstavljene frakcije, Kurdistanske demokratske partije, pod vodstvom Massouda Barzanija, i Patriotske unije Kurdistana na čijem čelu je Jalal Talabani, koji će kasnije postati irački predsjednik.

Tokom ovog perioda, u redove pešmerga uključene su i žene kako bi se brojčano ojačale snage koje se bore protiv Sadama Huseina, a tako je i danas.

Žene se tretiraju jednako i često su na prvim linijama.

Pred kraj 90-ih dvije frakcije se ponovo ujedinjuju i sklapaju savez sa SAD-om koji traje do danas.

Nakon 11. septembra 2001. godine borci pešmerge su se zajedno sa američkim snagama borili protiv grupe Ansar al-Islam na sjeveru Iraka.

Pešmerge su pružale pomoć američkim i britanskim snagama tokom invazije na Irak 2003. godine, a nakon pada Sadamovog režima preuzele su zadaću održavanja sigurnosti u svim kurdskim dijelovima Iraka, piše Al Jazeera.

Od juna 2014. godine branili su Kirkuk i Mosul od pripadnika IDIL-a, a pomagali su i jezidima koji su masovno bježali od nasilja terorista Islamske države.

Pašmerge učestvuju i u najnovijim napadima na mete IDIL-a, a prema riječima njihovog lidera, to rade veoma uspješno.