Putin pobjesnio zbog navodnog ignorisanja uloge Crvene armije u Auschwitzu: "To je sramota"
Time je reagovao na odluku organizatora komemorativne svečanosti u ponedjeljak povodom 80. godišnjice oslobođenja koncentracionog logora Auschwitz-Birkenau, koji nisu pozvali ruske predstavnike niti članove porodica direktnih učesnika oslobođenja logora.
Na ponedjeljkovoj komemorativnoj ceremoniji učestvovali su brojni svjetski lideri, uključujući njemačkog kancelara Olafa Scholza, ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog i britanskog kralja Charlesa III. Prisutan je bio i predsjednik Slovačke Republike Peter Pellegrini.
Predstavnici Rusije, koja je pravni sljedbenik SSSR-a, nisu pozvani zbog nastavka agresije na Ukrajinu.
"To je tako neobična, sramotna stvar", rekao je Putin u intervjuu za rusku državnu televiziju. Ruski predsjednik smatra da, ako se zbog zdravstvenih razloga na komemoraciji nisu mogli pojaviti direktni učesnici oslobođenja logora, organizatori su barem trebali pozvati njihove porodice.
Oslobođenje nacističkih koncentracionih logora koje je izvršila Crvena armija predstavljalo je jedan od najznačajnijih trenutaka u završnim fazama Drugog svjetskog rata. Sovjetske trupe bile su prve koje su ušle u nacističke logore smrti i razotkrile svijetu užase Holokausta.
Put Crvene armije ka oslobođenju logora
Početkom 1944. godine, dok su sovjetske trupe napredovale kroz istočnu Evropu u sklopu ofanziva protiv nacističke Njemačke, naišle su na prve nacističke logore. Prvi veliki logor koji je oslobođen bio je Majdanek, smješten blizu Lublina u Poljskoj, u julu 1944. godine. Sovjetski vojnici su ostali šokirani kada su pronašli gotovo netaknut logor – plinske komore, krematorijume i velike količine odjeće i obuće ubijenih zatvorenika. Nijemci nisu imali dovoljno vremena da sakriju dokaze masovnih ubistava, što je omogućilo Saveznicima da prvi put dokumentuju monstruozne razmjere Holokausta.
U narednim mjesecima, kako je Crvena armija nastavila oslobađati dijelove istočne Evrope, naišla je na još nacističkih logora smrti. Stutthof, smješten blizu današnjeg Gdanjska, oslobođen je početkom 1945. godine, ali su nacisti prije toga organizovali brutalne "marševe smrti", tokom kojih je većina zatvorenika bila ubijena ili umrla od iscrpljenosti. Slična sudbina zadesila je logore Sachsenhausen i Ravensbrück u Njemačkoj, koji su oslobođeni u aprilu 1945. godine, u posljednjim sedmicama rata.
Oslobođenje Auschwitza (27. januar 1945.)
Najpoznatiji i najveći logor smrti, Auschwitz-Birkenau, oslobođen je 27. januara 1945. godine kada su jedinice 322. divizije 1. ukrajinskog fronta Crvene armije ušle u kompleks logora. Sovjetske trupe naišle su na oko 7.000 preživjelih zatvorenika – uglavnom bolesnih i iscrpljenih, dok su desetine hiljada ostalih bile prisiljene na pješačenje u "marševima smrti" prema drugim logorima.
Prilikom ulaska u logor, vojnici su naišli na jezive prizore: planine mrtvih tijela, pretrpane barake, plinske komore i krematorijume. U skladištima logora pronađene su ogromne količine ličnih predmeta – hiljade pari cipela, odjeće, pa čak i nekoliko tona ljudske kose – što je svjedočilo o sistematskom genocidu koji su nacisti sprovodili.
Iako su sovjetski vojnici oslobodili Auschwitz, nisu ostali dugo u logoru. Nakon pružanja osnovne pomoći preživjelima, logor je ubrzo napušten, a historičari i istraživači su kasnije dokumentovali razmjere užasa koje su nacisti ostavili za sobom.
Dok je Crvena armija oslobodila Auschwitz i druge logore na istoku, zapadni Saveznici su u proljeće 1945. godine oslobodili logore na zapadu Evrope, uključujući Buchenwald, Dachau, Mauthausen i Bergen-Belsen. Ove operacije su razotkrile brutalnost nacističkog režima, a snimci i svjedočenja oslobođenih zatvorenika šokirali su svijet.
