Zaduženost BiH: RS duplo zaduženija na unutrašnjem, a FBiH na vanjskom planu
Komisija za finansije i budžet Zastupničkog doma Parlamentarne skupštine BiH u četvrtak će razmatrat Informaciju o stanju javne zaduženosti BiH koju je državnom organu zakonodavne vlasti dostavilo Ministarstvo finansija i trezora BiH.
Vanjski dug BiH na dan 31. decembar 2017. godine iznosio je sedam milijardi i 851 milion KM, a on obuhvata vanjski državni dug u iznosu od 7 milijardi i 718 miliona KM koji je alociran na Federaciju BiH, Republiku Srpsku, Brčko distrikt BiH i institucije BiH te vanjski dug entiteta i Brčko distrikta BiH u iznosu od 133,21 milion KM.
Najveće učešće u vanjskom državnom dugu ima Federacija BiH (četiri milijarde i 704 miliona KM), a slijedi je Republika Srpska s dvije milijarde i 903 miliona KM, zatim institucije BiH s 74,23 miliona KM i na kraju Brčko distrikt BiH s 36,72 miliona KM.
Ministarstvo finansija BiH navodi da je u 2017. godini angažovano 516,60 miliona KM odobrenih kreditnih sredstava. Od ukupnog iznosa povučenih sredstava 41,97 posto se odnosi na EIB, 18,08 posto na KFW, na WBIDA kredite 11,74 posto, OPEC 9,76 posto dok ostali kreditori učestvuju s 18,45 posto (EBRD, CEB, WBIBRD, Vlada Japana, KWT, SFD i IFAD).
"Učešće starog duga u stanju vanjske zaduženosti sa 31. decembrom 2017. godine od 14,64 posto iskazuje tendeciju smanjenje, s obzirom na to da je učešće ovog duga u 2016. godini iznosilo 16,15 posto, a 2015. godine 17,89 posto. Stari dug čine naslijeđeni komercijalni dugovi prema Pariškom klubu kreditora, Londonskom klubu kreditora, te zajmovima IBRD-a", piše u Informaciji o stanju javne zaduženosti BiH.
Državna vlast ističe da u okviru "novog duga" najveću procentualnu zastupljenost čine dugovi prema međunarodnim finansijskim institucijama (Svjetska banka-IDA i IBRD, EIB, MMF, EBRD i Evropska komisija). Ukoliko se posmatra podjela kreditora na multilateralne i bilateralne, u 2017. godini učešće multilateralnih kreditora je iznosilo 77,94 posto dok se na bilateralne odnosi 22,06 posto vanjskog duga BiH.
"U ukupnom stanju vanjske zaduženosti po osnovu novih kredita 60,67 posto odnosi se na kredite usmjerene za realizaciju infrastrukturnih projekata, 14,98 posto na kredite namijenjena javnom sektoru, dok se 24,35 posto odnosi na kredite namijenjena privrede. Od ukupno povučenih sredstava u 2017. godini 92,66 posto se odnosi na infrastrukturne projekte, 5,72 posto na javni sektor, dok se 1,62 posto odnosi na projekte usmjeren na privredne djelatnosti", navodi Ministarstvo finansija i trezora BiH.
Prema podacima kojim raspolaže Ministarstvo finansija i trezora BiH unutrašnja zaduženost BiH na dan 31. decembar 2017. godine iznosi 3 milijarde i 501 milion KM. U ukupnom iznosu unutrašnje zaduženosti na kraju prošle godine, Federacija BiH učestvuje sa 32,80 posto, Republika Srpska 67,10 posto i Brčko distrikt BiH sa 0,10 posto.
Opće obaveze FBiH iznosile su 12,09 miliona KM, a odnose na na neisplaćene naknade dobavljačima bivšeg Federalnog ministarstva odbrane u iznosu od 7,25 miliona KM i neisplaćene plaće i naknade zaposlenima bivšeg Federalnog ministarstva odbrane i Vojske FBiH u iznosu od 4,84 miliona KM.
Krajem 2017. godine opće obaveze RS-a iznosile su 149,88 miliona KM, a čine ih obaveze prema dobavljačima (66,66 miliona KM), obaveze po izvršenim sudskim odlukama (20,18 miliona KM), obaveze za izgradnju nadgrobnih spomenika (3,04 miliona KM), obaveze nastale po osnovama Zakoan o početnom bilansu stanja u postupku privatizacije društvenog kapitala u preduzećima (400 miliona KM) i ostale obaveze koje se pojave u postupku verifikacije (20,00 miliona KM).
Vlada FBiH je tokom 2017. godine donijela jednu odluku o zaduženju FBiH putem emisije obveznica, u nominalnom iznosu od 30 miliona KM s rokom dospijeća pet godina i kamatnom stopom od 1,20 posto. Stanje duga po ovom osnovu iznosi 530 milion KM.
Vlada RS-a je u toku 2017. godine emitovala osam emisija dugoročnih obveznica u svrhu finansiranja budžetskih izdataka u nominalnom iznosu 220 miliona KM s rokom dospijeća od tri do 10 godina i kamatnom stopom od 2,76 do 4,50 posto. Stanje duga po osnovu emitovanih dugoročnih obveznica na dan 31. decembra 2017. godine iznosio je 852,77 miliona KM.
Što se tiče trezorskih zapisa, Vlada FBiH prošle godina donijela je 11 odluka o zaduženju FBiH putem emisije trezorskih zapisa u nominalnom iznosu od 260 miliona KM, s rokom dospijeća od tri do 12 mjeseci uz kamatnu stopu 0,0098 do 0,27 posto.
"Sredstva prikupljena emisijom trezorskih zapisa koriste se prioritetno za izvršenje dijela obaveza po osnovu unutrašnjeg duga utvrđenog Zakonom o utvrđivanju i načinu izmirenja unutrašnjih obaveza FBiH i Zakonom o izmirenju obaveza po osnovu stare devizne štednje u FBiH. Stanje duga na dan 31. decembar 2017. godine po ovom osnovu iznosi 100 miliona KM", piše u informaciji.
U Republici Srpskoj, u cilju razvoja finansijskog tržišta, kao i potrebe za prevazilaženjem kratkoročne neusklađenosti između prihoda i rashoda u budžetu RS-a, Narodna skupština RS-a usvojila je odluku o kratkoročnom zaduživanju manjeg bh. entiteta emisijom trezorskih zapisa. Ministarstvo finansija RS-a je u 2017. godini donijelo devet rješenja o emisiji trezorskih zapisa RS-a u ukupnom iznosu od 143,88 miliona KM s rokom dospijeća od 6 do 12 mjeseci uz kamatnu stopu od 0,30 do 1,01 posto. Stanje duga RS-a po ovom osnovu krajem 2017. godine iznosio je 82 miliona KM.
"U toku 2017. godine Vlada RS-a se kod domaćih banaka zadužila u iznosu od 115,90 miliona KM. Kreditno zaduženje Vlade RS-a kod banaka u BiH na dan 31. decembar 2017. godine iznosi 182,66 miliona KM, od čega se na direktne obaveze po kreditima odnosi 130,17 miliona KM, a iznosi od 52,49 miliona KM na preuzete obaveze PIO RS, koji je 1. januara 2016. godine ušao u trezorski sistem poslovanja", navodi Ministarstvo finansija BiH.
Kreditno zaduženje Brčko distrikta BiH po komercijalnom kreditu kod Hypo Alpe Adria Bank a.d. Banja Luka na kraju 2017. godine iznosio je 3,56 miliona KM, a odnosi se na Ugovor o projektovanju i izgradnji sistema za prečišćavanje vode rijeke Savez u vodu za piće. Rok otplate kredita je 15 godina, uz kamatnu stopu 6m EURIBOR i kamatnu maržu id 2,6 posto godišnje.
Na kraju 2017. godine stanje unutrašnjeg duga FBiH iznosilo je 1 milijardu i 148 miliona KM, RS-a dvije milijarde i 349 miliona KM, a Brčko distrikta BiH 3,56 miliona KM.
