Crkva bosanska, se kroz progon inkvizicije postepeno "prilagođavala" tj. modificirala, iz svog izvornog arijanskog učenja (ekvivalentno ranokrscanstvu i islamu). Dokaz tome su arijanski ilirski biskupi iz 4st. koji su štitili arijansko učenje na Nicejskom i Akvilejskom saboru, zajedno sa gotskim misionarom Vulfilom. Ne treba da nas čudi, jer je i sam Arije za vrijeme Konstantina Velikog protjeran u Iliriju, gdje je trajno ostavio vjerski pečat, posebno u brdovitom jezgru - Bosni.