Hor "Sloga" već 128 godina bogati kulturni život Sarajeva, u njemu je pjevao i Aleksa Šantić
Mojsilović, koji je i magistar crkvene muzike, podsjeća da je "Sloga" osnovana 1888. godine pod imenom Srpsko pravoslavno pjevačko društvo "Sloga", na inicijativu sarajevskih sveštenika i trgovaca, kao veliko društvo, koje je obuhvatalo ne samo horsku muziku, nego i druge grane umjetnosti, poput pozorišta, narodnih igara...
"Prva pozorišta, tamburaški i gudački orkestri, biblioteka, čitaonica, likovne radionice i mnogo toga drugog bilo je sabrano u njoj - po tome je bila poznata i van granica BiH", ističe Mojsilović, uz napomenu da je pokušaja za osnivanje "Sloge" bilo i 1879. i 1882. godine, ali da to tadašnje austrougarske vlasti nisu dozvoljavale.
Mojsilović naglašava da je "Sloga" nastala u okupatorskom režimu Austrougarske imperije, koja je gušila identitet Srba, te da je bila na čelu borbe za crkveno-školsku nezavisnost Srba u BiH.
Sve kulturne djelatnosti sarajevskih Srba sa kraja 19. i početka 20. vijeka dolazile iz "Sloge", a proslave i koncerti koje je priređivala zasjenili su i mnogo veće gradove i kulturne scene u Evropi. "Sloga" se pozicionirala kao glavni organizator kulturnog života u Sarajevu u periodu između 1888. i 1914. godine, a zatim i kao najveći i najbolji hor na području BiH između dva svjetska rata.
Mojsilović posebno navodi da je svojevremeno u "Slozi" gostovao i slavni Aleksa Šantić sa Srpskim pjevačkim i kulturno-umjetničkim društvom "Gusle" iz Mostara, zatim čuveni kompozitor Stevan Mokranjac sa Prvim beogradskim društvom, a članovi "Sloge" pjevali su pred carom Franjom Josipom, te kraljem Aleksandrom Prvim Karađorđevićem, koji ih je ugostio na večeri na Vrelu Bosne....
Navodeći da je "Sloga", zajedno sa ostalim društvima u Sarajevu i BiH, čuvala jezik, kulturu, muziku i umjetnost i pjevala o slobodi, Mojsilović ističe da je jedan od saučesnika u atentatu na austrougarskog prestolonasljednika Franca Ferdinanda bio pjevač i dirigent hora Mihajlo Pušara.
Mojsilović naglašava da je "Sloga" vrhunac svoga djelovanja dostigla između dva svjetska rata, kada je brojala 80 članova i izvodila djela najvećih kompozitora, a najteži period bio je početak Drugog svjetskog rata i po njegovom okončanju, kada su joj prvo ustaške, a potom i komunističke vlasti oduzele zgradu, zabranile rad i kada je bila prepuštena sama sebi.
U tom periodu, pa sve do kraja posljednjeg rata u BiH, njen rad se sveo na pojanje hora u okviru Crkve na liturgijama.
"Da nas u tom vremenu Crkva nije uzela pod svoje okrilje, sigurno se ne bismo održali do danas", naglašava Mojsilović.
I u posljednjem ratu u BiH "Sloga" je bila veliki činilac u duhovnom smislu i podrška narodu i sveštenicima, koji su tada služili u Staroj pravoslavnoj crkvi na Baščaršiji.
"Neumorna profesorica Branka Bošnjak i članovi koji su u poodmaklim godinama činili jezgro hora dolazili su na probe i bogosluženja tokom čitavog rata. Oni su tada, u prelomnom trenutku, održali kontinuitet hora i zadržali ga u Sarajevu“, pojašnjava Mojsilović.
Sada se "Sloga" polako vraća na muzičku, kulturnu i obrazovnu scenu koja joj i pripada, a najviše zasluga za to imaju dirigenti i pjevači koji su svojim kvalitetnim pjevanjem i pravoslavnom duhovnom muzikom privlači nove članove i tako zaustavlja gašenje hora.
On posebno naglašava da je "Sloga", osim za kulturu uopšte, veliki trag ostavila i u crkvenoj muzici. Njen prvi dirigent Nikola Tajšanović sa sarajevskim sveštenikom Gavrilom Boljarićem sastavio je 1887. godine jedan od prvih udžbenika crkvenog pojanja.
Mojsilović ističe da je u opusu kompozicija "Sloga" uvijek imala i djela svjetovnog karaktera.
"Repertoar 'Sloge' je poznat i uvijek će ići u istom pravcu - pravoslavna crkvena muzika sa akcentom na srpske kompozitore, a zatim na domaće autore horske muzike uopšte. Pratimo i savremene muzičke tokove u regionu i svijetu“, poručuje Mojsilović.
"Sloga" godišnje ima više od 20 nastupa, nekoliko turneja po BiH i inostranstvu, a tu su i takmičenja i festivali na kojima učestvuje, a i sama ih organizuje. Festival "Dani Sloge", koji se održava ovih dana, i uvijek je poseban je događaj.
U "Slogi" se posebno diče najvećim priznanjem Srpske pravoslavne crkve - Ordenom Svetog Save prvog stepena - koji je dobila 2002. godine, za vrijeme blaženopočivšeg patrijarha Pavla.
Trenutno "Sloga" okuplja četrdesetak članova svih uzrasta, od srednjoškolaca pa do starijih članova koji imaju više od 80 godina.
Mojsilović navodi da Muzička akademija u Istočnom Sarajevu pomogla "Slogi" da napreduje, jer u nju dolaze studenti ove akademije, koji ubrzo postaju njeni dirigenti i veoma uspješno je vode.
Hor je 2006. godine ponovo registrovan u današnjim zakonima i vraćen mu je zakonski status koji mu je i od osnivanja pripadao.
Mojsilović ukazuje da "Sloga" danas nema svoju imovinu, osim velikog arhiva koji sadrži značajan broj kompozicija, dokumenata i knjiga koji govore o njenoj istoriji. Zgradu koju je kupila za svoje potrebe 1939. godine oduzela joj je prvo ustaška vlast NDH-a, a zatim i komunisti poslije Drugog svjetskog rata i od tada joj nije vraćena.
On smatra da nema želje i interesa, a možda i sposobnosti kod sadašnjih vlasti da se nose sa tim pitanjem.
"Restitucija imovine jedan je od glavnih uslova za ulazak BiH u EU, pa sa te strane stoji tračak nade za nekim rješenjem", zaključuje Mojsilović.
Muzički performans "At the Ballet" u Multimedijalnom centru kulture CZK 28. novembra
