Nauka
153

Bh. astronomija: Novi pogled na zvijezde zahvaljujući našim fotografima

Piše: I. P.
Astrofotograf iz Sarajeva Alan Ćatović ove je sedmice uz pomoć kolege iz Slovenije načinio najplodonosnije snimanje do sada.

Daleka nebeska tijela koja niko u Bosni i Hercegovini nije fotografisao do sada su magline M27, M16, NGC 7000, NGC 6960 i galaksija M31.

"Zahvaljujući Ajdinu Jasarevic iz Slovenije, osposobio sam u potpunosti vođenje teleskopa, a uz modifikovanu kameru uspio sam snimiti difuzne dijelove maglica i neke galaksije", rekao je Ćatović za Klix.ba.

M27

Maglina M27 ili Uteg
Maglina M27 ili Uteg

"Uteg" je planetarna maglina koja se nalazi u sazviježđu Lisica, a otkrio ju je Charles Messier 1764. godine.

Ona predstavlja oblak plina koji je stvorila umiruća zvijezda masom slična našem Suncu. Maglina ima karakterističan oblik prstena koji je nama golim okom nevidljiv.

Nalazi se na udaljenosti između 490 i 3.500 svjetlosnih godina, a njena starost procijenjena je na 3.000 do 4.000 godina.

M16

Maglina M16 ili Orao
Maglina M16 ili Orao

"Orao" je emisijska maglina u sazviježđu Zmija koju je otkrio Philippe Loys de Chéseaux 1745. godine. Ovo zanimljivo područje stvaranja zvijezda udaljeno je od nas oko 7.000 svjetlosnih godina, a stub plina koji izlazi iz magline dugačak je oko 9,5 svjetlosnih godina.

NGC 7000

Maglina NGC 7000 ili Sjeverna Amerika
Maglina NGC 7000 ili Sjeverna Amerika

"Sjeverna Amerika" je kao i "Orao" emisijska maglina u sazviježđu Labud, u blizini zvijezde Deneb. Ime je dobila zbog svog prepoznatljivog oblika, koji podsjeća na kontinent Sjevernu Ameriku, a otkrio ju je njemačko-britanski astronom William Herschel.

Ona pokriva prostor deset puta veći od punog Mjeseca, ali uprkos dimenzijama, njen ukupni sjaj je skroman što kao posljedicu ima slab površinski sjaj zbog kojeg je maglina nevidljiva golim okom.

Pretpostavlja se da njena udaljenost iznosi oko 1.800 svjetlosnih godina.

NGC 6960

Maglina NGC 6960 ili Božiji prst
Maglina NGC 6960 ili Božiji prst

"Božiji prst" je dio magline Zapadni Veo (Caldwell 34), koja predstavlja oblak jonizovanog gasa i prašine u sazviježđu Labud. Oblak je ostatak supernove koja je eksplodirala prije nekih 5.000 do 8.000 godina. Udaljenost magline nije precizno utvrđeno, ali prema grubim procjenama iznosi oko 1.470 svjetlosnih godina.

M31

Galaksija M31 ili Andromeda
Galaksija M31 ili Andromeda

Andromeda je spiralna galaksija udaljena 2,5 miliona svjetlosnih godina od Zemlje i u isto vrijeme najbliža galaksija Mliječnom putu. U svom najširem dijelu Andromeda se proteže na velikih 220.000 svjetlosnih godina.

Broj zvijezda u Andromedi je znatno veći nego u našoj galaksiji, a rezultat toga je dvostruko veći ukupan sjaj cijele galaktije. Također, brzina stvaranja zvijezda u našoj galaksiji višestruko je veća nego u Andromedi.

Prosječan razmak između njenih krakova je 13.000 svjetlosnih godina i mogu se pratiti do udaljenosti od 1.600 svjetlosnih godina od jezgre sačinjene od dvostrukog objekta, vjerovatno crne rupe, čiji su članovi razmaknuti okopet svjetlosnih godina.