Sjećanje na teške dane
269

31 godina od početka opsade Sarajeva: Ljudi su ubijani, izgladnjivani, pljačkani...

B. R.
Sarajlije u redu za vodu 28. septembra 1994. (Foto: EPA-EFE)
Sarajlije u redu za vodu 28. septembra 1994. (Foto: EPA-EFE)
Prije 31 godinu počela je opsada Sarajeva tokom koje je ubijeno više od 11.500 ljudi i napravljena ogromna materijalna šteta. Ratne torture su trajale skoro četiri godine - to je bila jedna od najdužih opsada u modernoj historiji.

Slovenija je bila prva republika bivše Jugoslavije u kojoj je izbio rat koji je kratko trajao. Mnogo destruktivniji i duži rat je uslijedio u Hrvatskoj, a ono najgore desilo se u Bosni i Hercegovini.

Srpske dobrovoljačke garde (SDG) kao srbijanska paravojska su 1. aprila 1992. počinile masakr nad Bošnjacima u Bijeljini. Veliki broj građana Bosne i Hercegovine su se četiri dana kasnije okupili ispred republičke skupštine u Sarajevu tražeći mir.

Taj dan je pucano u mir - snajperisti su pucali iz hotela Holiday Inn, koji se nalazi u blizini Parlamenta Bosne i Hercegovine. To je značilo početak najtežeg perioda za Sarajevo u drugoj polovini 20. stoljeća. Suada Dilberović i Olga Sučić bile su prve civilne žrtve opsade - ubijene su na mostu Vrbanja koji je u blizini državnog parlamenta.

Vojska Republike Srpske (VRS) i Jugoslavenska narodna armija (JNA) su držale grad pod opsadom koja se mogla naslutiti nakon što su naoružane pristalice SDS-a u noći sa 1. na 2. mart 1992. počele da postavljaju barikade u pojedinim dijelovima Sarajeva.

To je bila reakcija političkih predstavnika Srba nezadovoljnih zbog toga što je na martovskom referendumu odlučeno da Bosna i Hercegovina više ne bude dio Jugoslavije, već nezavisna država.

Građani cijele Bosne i Hercegovine su ubijani, silovani, mučeni, izgladnjivani i pljačkani. Sarajlije su 1.425 dana živjeli bez hrane, vode i energenata. Koliko je opsada bila okrutna pokazuje i to da su ljudi ubijani dok su čekali u redu za životne potrepštine. Među ubijenima je i 1.600 djece.

Pričinjena je ogromna materijalna šteta. Između ostalih, zapaljena je zgrada Pošte, čime je grad komunikacijski odsječen od ostatka svijeta, zapaljena je Vijećnica u kojoj je tada bila Nacionalna i univerzitetska biblioteka, granatirane su bolnice, Radio-televizija Bosne i Hercegovine i stambene građevine.

Ključna bitka u odbrani glavnog grada, tj. cijele zemlje desila se 2. maja 1992. Tada su pripadnici JNA i paravojne srpske jedinice pokušali osvojiti Sarajevo. U tome su ih spriječili Armija Republike Bosne i Hercegovine (ARBiH), teritorijalna odbrana (TO) i pripadnici MUP-a. Opsada Sarajeva je zvanično završena 29. februara 1996.