Nacionalni spomenik
161

Pravoslavna crkva u Zenici pravljena je po projektu Saborne crkve u Sarajevu, ali se po nečemu razlikuju

E. M.
Foto: E. M./Klix.ba
(Foto: E. M./Klix.ba)
Pravoslavni vjernici i jutros su se na jutarnjoj liturgiji u susret Vaskrsa okupili u Crkvi rođenja Presvete Bogorodice, jedinoj pravoslavnoj crkvi u Zenici, koja je proglašena i nacionalnim spomenikom.

Jedna od najljepših građevina u Zenici je upravo pravoslavna Crkva rođenja Presvete Bogorodice koja je građena po projektu sarajevske Saborne crkve. Daleke 1882. godine počela je gradnja ove crkve na zemljištu koje je za 1.000 forinti kupio sveštenik Stevan Savić. Njegova namjera da napravi tu crkvu s mještanima prekinuta je smrću, a već godinu poslije počela je gradnja crkve te je osveštena 1885. godine.

Građena je po uzoru na Sabornu crkvu u Sarajevu, s manjim izmjenama, s obzirom da je prilikom gradnje došlo do nestašice novca pa je crkva nešto drugačijeg oblika u samom vrhu gdje se nalaze krovne konstrukcije.

Deset godina poslije, tačnije 1895. godine makedonski arhitekt koji je ujedno i autor arhitektonskih planova za crkve u Sarajevu i Skoplju, napravio je ikonostas koji je skraćen tokom historije, a freske je dobila na 100. godišnjicu postojanja 1985. godine.

Crkva u Zenici je preživjela sve ratove i nije imala većih oštećenja. Manje oštećenje zadesilo ju je tokom proteklog rata kada je projektilom oštećen zvonik, ali je tokom noći sanirano svo oštećenje.

Crkva je i danas mjesto molitve za oko 200 domaćinstava koje sveštenici redovni tokom blagdana obilaze i osveštuju i mjesto je gdje se vjernici okupljaju uoči velikih blagdana kako je to bilo i jutros povodom Vaskrsa.

Crkva je prije 13 godina dobila novu boju, a nadležni su već aplicirali na brojne projekte kako bi joj dali novo osvježenje, odnosno fasadu, a u planu su i radovi instalacije grijanja unutar crkve kako bi se dodatno sačuvale freske koje zbog vlage trpe velika oštećenja.

Crkva je proglašena nacionalnim spomenikom, a domaćini crkve su mišljenja da je neophodno više volje i želje nadležnih institucija da sačuvaju ove objekte ako su već pod zaštitom države.