Masakr kod Ključa
216

Ubijali su i bebe u majčinom zagrljaju: Zločinci VRS-a su u Biljanima u jednom danu ubili 258 ljudi

B. H.
Foto: Arhiv
Foto: Arhiv
Na današnji dan 10. jula 1992 godine Vojska Republike Srpske je ubila 258 civila bošnjačke nacionalnosti u selu Biljani kod Ključa. Najmlađa žrtva, beba Amila imala je svega četiri mjeseca.

Napad na Biljane započeo je u ranim jutarnjim satima 10. jula 1992. godine, a predvodile su ga 17. laka pješadijska brigada VRS u saradnji sa rezervnim i aktivnim policajcima Odjeljenja policije.

Njihova tijela su odvezena i bačena u nekoliko masovnih grobnica, od kojih posebnu jezu budi jama "Bezdan" na lokalitetu Lanište, dubine više od 20 metara, u koju su bacani živi i mrtvi mještani.

Neposredno nakon rata, odnosno krajem 1995. i tokom 1996. godine, na lokalitetima masovnih grobnica Lanište I, Crvena zemlja I i II ekshumirano je 220 tijela.

U jami Lanište pronađeno je i tijelo četveromjesečnu bebu Amilu Džaferagić, u zagrljaju ubijene majke. Malena Amila umrla je stiščući ručicama flašicu za mlijeko. Ubijen je i njen četverogodišnji brat Almir. Najstarija pronađena žrtva bio je 85-godišnji Bećo Čehić.

Ostali počinitelji ovog stravičnog zločina, lokalni i oni koji su došli sa strane, prije svega iz Bosanskog Petrovca i Lušci Palanke, a koji su činili zločine i vršili masovne likvidacije, do sada nisu osuđeni. Hodaju nekažnjeno i slobodno, i 31 godinu nakon ovog masakra.

Za masakr u Biljanima, saznalo se tek pred kraj rata, kada su pripadnici Armije RBiH u septembru 1995 oslobodili Ključ i njegovo šire područje.

U zločinima se posebno isticao Marko Samardžija, komandant treće čete saničkog bataljona koji je prije rata bio nastavnik. Upravo je Samardžija mnoge svoje učenike odveo u smrt. Uhapšen je 2005. godine, a u novembru 2006. osuđen je na 26 godina zatvora zbog zločina protiv čovječnosti.

Do kraja 1992. godine, blizu 17.000 Ključana koji su bili nesrpske nacionalnosti prisiljeno su napustili općinu. Na području općine Ključ, pored Biljana, veliki zločini nad civilnim stanovništvom u ratu protiv Bosne i Hercegovine dešavali su se i u naseljima Velagići, Prhovo, Krasulje i Ramići.