Uvod u 9. januar i kako je počelo: Od Karadžićeve izjave o autostradi, do krvoprolića i genocida

"Ovo je put na koji vi hoćete da izvedete Bosnu i Hercegovinu, ista je ona autostrada pakla i stradanja kojom su pošli Slovenija i Hrvatska. Nemojte da mislite da nećete Bosnu i Hercegovinu odvesti u pakao, a muslimanski narod možda u nestanak. Jer, muslimanski narod ne može da se odbrani ako bude rata ovdje", kazao je tada bivši predsjednik Srpske demokratske stranke i osuđeni ratni zločinac Radovan Karadžić neposredno prije nego je većina srpskih političara napustila Skupštinu RBiH.

Dan Republike Srpske obilježava se 9. januara zato što je na taj datum 1992. godine skupština srpskog naroda u sarajevskom hotelu Holiday Inn proglasila republiku srpskog naroda u Bosni i Hercegovini kao nezavisnu cjelinu unutar Bosne i Hercegovine, s ciljem da je pripoji Jugoslaviji koja se tada već raspadala. Ta skupština je održana suprotno svim evropskim preporukama. Prema toj odluci Republika Srpska je trebala ostati sastavni dio Jugoslavije.

A sve je počelo koncem 1991. godine, u jeku raspada Jugsolavije i procesa prvo u Sloveniji, a potom i u Hrvatskoj. Skupština srpskog naroda u BiH osnovana je 24. oktobra 1991. godine, nakon što je 14. oktobra većina srpskih poslanika "preglasana" u Skupštini tadašnje SR BiH. Skupština je raspisala plebiscit o ostanku srpskog naroda u tadašnjoj zajedničkoj državi Jugoslaviji na kojem su se Srbi u BiH izjasnili u većinskom procentu za ovu opciju.

Druga dva naroda nisu priznala rezultat plebiscita, poslije čega je većina srpskih poslanika u Skupštini SR BiH nastavila rad u Skupštini srpskog naroda, koju su neustavno osnovali i počeli donošenje akata.

U tom procesu, brojni ustavni stručnjaci smatraju da je prekršen tadašnji Ustav BiH, jer su pitanje otcjepljenja i nezavisnosti mogle pokrenuti samo republike koje su činile saveznu Jugoslaviju.