Prva to uradila Rusija
46

Turska izašla iz sporazuma kojim se ograničava veličina konvencionalne vojske

F. H.
Foto: Shutterstock
Foto: Shutterstock
Turska je u petak suspendovala svoje učešće u Sporazumu o konvencionalnim oružanim snagama u Evropi, koji datira iz doba hladnog rata.

"Odlučeno je da se od 8. aprila 2024. obustavi implementacija Ugovora između Republike Turske i drugih država koje su potpisnice Ugovora, u skladu sa članom 3. predsjedničkog dekreta br. 9“, navodi seu Službenom glasniku.

Sporazum je potpisan u Parizu 19. novembra 1990. Njegov glavni cilj je bio da se smanji mogućnost iznenadnog oružanog napada i pokretanja velikih ofanzivnih operacija u Evropi.

Glasnogovornik Ministarstva vanjskih poslova Öncü Keçeli rekao je u pisanoj izjavi u petak da se Turska nije u potpunosti povukla iz sporazuma, ali da nije imala drugu opciju osim suspenzije nakon što se Rusija povukla iz sporazuma u novembru 2023.

Ankara je ranije izrazila žaljenje nakon što je Rusija objavila svoje povlačenje.

"Žalimo zbog odluke Ruske Federacije da se povuče iz Ugovora o konvencionalnim oružanim snagama u Evropi (CFE Ugovor). Uglavnom od 2007. godine, došlo je do postepene erozije evropske sigurnosne arhitekture u kojoj CFE Ugovor ostaje kamen temeljac," tada je rečeno u saopštenju Ministarstva.

CFE je bio značajan posthladnoratovski sporazum o kontroli naoružanja potpisan 19. novembra 1990. u Parizu između dva vojna bloka, NATO-a i Varšavskog pakta.

Nametnuo je ograničenja na pet ključnih kategorija konvencionalne vojne opreme u Evropi: tenkove, oklopna vozila, artiljeriju, helikoptere i borbene avione, i naložio uništavanje viška naoružanja.

Godine 1999. u Istanbulu, u Turskoj, izrađen je i odobren ažurirani CFE ugovor, uzimajući u obzir nove realnosti kao što su raspuštanje Varšavskog pakta i širenje NATO-a.

Budući da zemlje NATO-a nisu ratificirale sporazum, ruski predsjednik Vladimir Putin suspendovao je učešće Rusije u CFE sporazumu 2007. Ranije u maju, Putin je potpisao dekret kojim se otkazuje CFE, skoro dvije sedmice nakon što su ruski zakonodavci odobrili povlačenje Moskve iz sporazuma.