Auto nostalgija
81

Citroen CX je bio jedan od najrevolucionarnijih automobila sedamdesetih

A. M.
Ovog ljeta Citroen CX je napunio tačno 50 godina. Nasljednik uspješnog DS-a (Ajkule), predstavljen je 26. augusta 1974. kao posljednji samostalni projekat prije preuzimanja marke od strane Peugeota. Danas je ovo klasik, koji podsjeća da je sedamdesetih bio jedan od najrevolucionarnijih automobila na tržištu.

Nastanak CX-a, nasljednika kultnog DS-a (Ajkule) vezan je za potragu bezvremenskog šarma njegovog prethodnika, iako s nižim troškovima razvoja i proizvodnje zbog ekonomske krize iz tog perioda, koja je natjerala dizajnere Citroena da ovaj model baziraju na skromnijem GS-u.

Avangardni Citroen CX je prvi put predstavljen francuskom predsjedniku Giscardu d'Estaingu neposredno prije Sajma automobila u Parizu 1974. godine. Naziv CX dolazi od francuskog izraza za Cw vrijednost (koeficijent aerodinamičkog otpora), koji je u ovom slučaju bio 0,39, reći će mnogi vrlo dobro za sedamdesete.

Mehanički, automobil je dizajniran s poprečno postavljenim motorom, hidropneumatskim ovjesom s nepodesivom (samonivelirajući ovjes), ali nezavisnom korekcijom visinom vožnje, disk kočnicama na prednjim i stražnjim točkovima, dvokružnim sistemom za pojačavanje kočnica i kultnim "Diravijem" servom, odnosno prvim komercijalno dostupnim varijabilnim servo upravljačem, koji je vozaču omogućio servo asistenciju pri parkiranju, ali prepoznajući da je pri velikoj brzini potrebna manja pomoć pri upravljanju volan bi postajao krući. Ovo se u današnje vrijeme naziva aktivna letva volana i mnogo je komplikovanija zbog niza senzora u poređenju sa hidrauličkim sistemom koji je koristio Citroen.

Sa estetske tačke gledišta, međutim, automobil je dizajniran sa posebnim konkavnim zadnjim staklom - poput onog u kasnijem Citroenu C6, na primjer - koji je omogućavao da kiša teče prema sredini i nije zahtijevao korištenje stražnjeg brisača.

Karoserija, dizajnirana pod vodstvom glavnog dizajnera Roberta Oprona, zamišljena je sa uskim tragom stražnje osovine i malim poklopcem prtljažnika, zbog čega je u ono vrijeme bio mnogo kritikovan. U enterijeru nije bilo ručica, niti klasične instrument table. Kontrole su bile u formi prekidača oko volana, a brzinomjer u obliku rotirajućeg "bubnja".

Konačno, što se tiče motora, inžinjeri su u početnoj marketinškoj fazi odlučili da ugrade dva već poznata motora, odnosno 2,0-litarski benzinac sa 102 KS i potentniji 2,2-litarski benzinac sa 112 KS izveden iz onog u DSuper5.

Auto godine u Evropi 1975. i prvi putnički Citroen pokretan dizelom

Godine 1975., Citroen CX je izabran za "Automobil godine", a to nije bila jedina nagrada za Francuza. U istom periodu, verzija CX 2200 je takođe debitovala u luksuzno opremljenoj Pallas varijanti. Nekoliko mjeseci kasnije, u ponudu je ušao i prvi dizel motor, 2,2-litarski dizel koji se već koristio u manje poznatnom kombiju Citroen C32 i C35 od 1973. godine, ali C25 je zvanično prvi putnički model marke pokretan dizelskim gorivom.

Zatim, u septembru 1975., na tržište je stigla karoserija CX Break (karavan), sa međuosovinskim razmakom 25 cm dužim od limuzine, s trećim redom sjedišta i prostorom za do osam osoba. Tačnije, karavan je mjerio orgomna tri metra između prednje i zadnje osovine, što je recimo u današnje vrijeme karakteristično za električna vozila.

Iste godine kompanija je predstavila i elegantni CX Prestige, a 1977. godine u ponudu je stiglo elektronsko ubrizgavanje, povećavajući snagu verzije 2.2 na 128 KS.

Konačno, 1978. godine, CX 2500 D (dizel) od 75 KS ušao je u ponudu, čime je francuska limuzina postala najbrži automobil sa dizel motorom tog vremena, zahvaljujući maksimalnoj brzini od 156 km/h.

Važna restilizacija iz 1985. godine

U julu 1985. godine Citroen CX je ažuriran s velikim faceliftom, koji je dodao nove plastične branike i nove unutrašnje instrumente kružnog oblika, umjesto rotirajuće funkcije.

Automobil ponovo preuzima titulu najbržeg dizel vozila na svijetu zahvaljujući revidiranom, sada turbo-dizelu koji mu omogućava da postigne najveću brzinu od 195 km/h. Inžinjeri su ustvari prvo razvili 2,5-litarski turbodizel sa 95 KS, a zatim u kasnijoj varijanti na isti blok dodali i intercooler, zbog čega je dizelaš sa više nego solidnim "plućima" razvijao respektabilnih 120 KS. Tada se nekako cijelo evropsko tržište okreće turbodizelima sa i bez intercoolera, a mediji ih konačno vide ravnim benzincima, jer mogu ravnopravno voziti lijevom trakom na autocesti.

Ali to nije sve. Istovremeno, ABS sistem ulazi u sigurnosnu opremu, a u isto vrijeme CX Break počinje da se usvaja kao baza od strane raznih kompanija za neke posebne transformacije, na primjer kao hitna pomoć ili mrtvačka kola. Konačno, iste godine, luksuzna verzija Citroen CX Prestige izabrana je od strane nekih evropskih šefova država za svoj službeni reprezentativni automobil.

CX je bio i posljednji uspješan model marke Citroena kakvog su Evropljani poznavali još od tridesestih godina, pa su ga pojedniji entuzijasti opisali kao posljednji "pravi Citroen" prije nego što je Peugeot preuzeo kontrolu nad kompanijom 1976. godine. Između kasnog ljeta 1974. i 1991. godine do kada se CX25 proizvodio, ukupno je s montažnih traka sišlo 1.041.560 jedinica s karoserijom Berline i 128.185 s karoserijom Break.

Njegova zamjena je bio fantastični, ali neshvaćeni Citroen XM, tadašnji klon Peugeota 605.

Vezani članci