Satelit je lansiran 17. marta 1958. godine i pripada Američkoj mornarici, a to je ujedno i drugi uspješno lansirani američki satelit nakon Explorera 1. Postao je prvi satelit koji koristi solarne ćelije te je još uvijek najstariji vještački objekt u orbiti Zemlje.
Vanguard 1 je lansiran nakon satelita Sputnik 1, koji je SSSR poslao u orbitu u oktobru 1957. godine u ranoj fazi "svemirske utrke". Uprkos ranim zatajenjima, predstavljao je značajnu tehnološku prekretnicu za SAD i dao doprinos proučavanju Zemljinog oblika i gostoće atmosfere.
Uprkos "tišini" od 1964. godine zbog degradacije solarnih ćelija, Vanguard 1 se i dalje može pratiti. On orbitira oko Zemlje u eliptičnoj putanji na visini koja varira između 660 i 3.922 kilometra s nagibom od 34,25 stepeni. Ovaj satelit i dalje nastavlja pružati podatke o dugoročnoj orbitalnoj dinamici.
Tim sačinjen od inženjera i historičara predložio je misiju za inspekciju i mogući povratak satelita Vanguard 1 na svemir. Njihov koncept je predstavljen na naučnoj i tehnološkoj konferenciji Američkog instituta za aeronautiku i astronautiku.
Istraživači vjeruju da bi povratak satelita omogućio ispitivanje njegovih materijala, uključujući solarne ćelije, baterije i površinska oštećenja koja su uzrokovali mikrometeoriti i krhotine. To bi dalo uvid u dugoročnu izloženost svemirskom okruženju.
Satelit ima prečnik od 15 centimetara i težak je 1,46 kilograma, tako da je potrebna veoma precizna operacija. Prijedlozi uključuju snimanje njegovog trenutnog stanja, a potom njegovo usmjeravanje prema Međunarodnoj svemirskoj stanici ili spuštanje njegove orbite kako bi bio uhvaćen.
Istraživački laboratorij mornarice, koji je razvio satelit, podržava ovaj interes u svojoj studiji. Povratak satelita bi mogao dati doprinos nauci o materijalima te unaprijediti dizajn budućih svemirskih letjelica, a također bi se sačuvao važan artefakt ranog istraživanja svemira za javne izložbe te za istraživanja.
